☺ အပယ္ခံ/အႏွိမ္ခံဘဝကို ဘယ္လိုေက်ာ္လႊားမလဲ ☺

(How to Cope With Being a Social Outcast)

အထူးသျဖင့္ ကေလးေတြနဲ႔ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္ ေတြအတြက္ အႏွိမ္​ခံ/အပယ္ခံ (social outcast) တစ္ေယာက္ျဖစ္ေနရတာ အခက္​အခဲ ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။ လူအမ်ားစုအေနနဲ႔ လူမႈအ၀န္းအ၀ိုင္းအတြင္း ကာလအပိုင္းအျခား တစ္ခုအထိ အပယ္ခံ၊အျဖည့္ခံ အျဖစ္ ျဖတ္​သန္​းခဲ့ၾကဖူးမွာပါ။

 အမွန္အားျဖင့္ အဲ့သလိုအေတြ႕အၾကံဳမ်ားဟာ ျဖစ္ရပ္မွန္ စာေပနဲ႔ ႐ုပ္႐ွင္ေတြကို  ဖန္တီးရာမွာ အျမဲလိုလို ထိခတ္စူး႐ွတဲ့ ရလဒ္​ေကာင္းေတြ ပိုင္ဆိုင္ၾကရပါတယ္။ အက်ဥ္ခံေနရတာ ကိုယ့္အျပစ္မဟုတ္ဘူး။ စိတ္ႏွလံုးထဲမွာ အသိတရား၊ သိ႐ွိနားလည္မႈေတြ ကိန္းေနမယ္ဆိုရင္ ဘ၀ရဲ႕ သည္အခ်ိန္ေလးကို ျဖတ္သန္းသြားႏိုင္မယ္ ပိုမိုၿပီးလည္း ေကာင္းမြန္လာပါလိမ့္မယ္။

သည္အခ်ိန္အေတာအတြင္း လူမႈ အ၀န္းအ၀ိုင္းက ပစ္ပယ္ခံရမႈေတြအေပၚ ေက်ာ္လႊားဖို႔ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ၊ ဘာလုပ္ႏိုင္မလဲ ေတြးၾကည့္ၾကတာေပါ့။

ခြဲျခားနွိမ္ခ်မႈကို ရင္ဆိုင္ျခင္း 

(၁) ခ်စ္ခင္ရေသာသူတစ္ေယာက္ကို ယံုစားအပ္ႏွံပါ။ သို႔ေသာ္ အဲဒါက ခက္ခဲေကာင္းခက္ခဲႏိုင္ေသာ္လည္း ကိုယ့္ဘ၀အတြက္ အေထာက္အကူေပးသူ၊ ၿပီးေတာ့ အရာရာ နားေထာင္ေပးသူေကာင္း တစ္ေယာက္ ႐ွာေဖြရာမွာေတာ့ အကူအညီျဖစ္မွာပါ။ ကိုယ့္မိဘ ၊ အႏွစ္သက္ရဆံုး ဆရာ/ဆရာမ၊ သို႔မဟုတ္ အျခား ခ်စ္ခင္ရသူ တစ္ေယာက္ေယာက္ လိုလူမ်ိဳးေပါ့။ လူငယ္ေတြဟာ သက္တူရြယ္တူ အျခားသူေတြနဲ႔ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးမွာ အနာတရ ျဖစ္တတ္တာေၾကာင့္ ကူညီတတ္ေသာ အရြယ္​​ေရာက္​ျပီးသူမ်ားကို ယံုၾကည္စြာ ဖြင့္ေျပာသင့္ပါတယ္။

ဖယ္က်ဥ္ခံရခ်ိန္မွာ ဘယ္လိုခံစားရတဲ့အေၾကာင္းေျပာျပပါ။

ၾကားရတဲ့အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ေသခ်ာနားေထာင္ ခံစားနားလည္ေပးျခင္းက ကိုယ့္ခံစားခ်က္ အဆင္ေျပဖို႔ အကူအညီရပါတယ္။

အရြယ္ေရာက္သူတစ္ဦးကို ဖြင့္ဟေျပာျခင္းျဖင့္ ကိုယ္တစ္ေယာက္ထဲ မဟုတ္ေၾကာင္း သိခြင့္ရတာေပါ့။

(၂) ကိုယ္ဆက္ဆံေနထိုင္တဲ့ လူမႈအ၀န္းအ၀ိုင္း တစ္ခုထဲမွာသာ မက်င္လည္ပါနဲ႔။ အင္တာနက္ ေခတ္ႀကီးမွာ မိတ္​​ေဆြ သူငယ္ခ်င္း႐ွာဖို႔ မိတ္ဖြဲ႔ဖို႔ဆိုတာ လြယ္ပါတယ္။ မၾကာခဏဆိုသလို ေက်ာင္းကဲ့သို႔ ေနရာတစ္ခုမွာ အႏွိမ္​ခံ ဖယ္က်ဥ္ခံရသူတစ္ေယာက္ကို အားကစားအသင္းအဖြဲ႕တစ္ခုလို အျခားတစ္ေနရာမွာေတာ့ လက္ခံၾကပါလိမ့္မယ္။ ကိုယ္​့ကိုယ္​ကိုယ္ ေနရာစံု က႑စံုမွာ ပစ္ထည့္ထားကာ မိတ္ေဆြဖြဲ႕ခြင့္ သူငယ္​ခ်င္​းျဖစ္ခြင့္ အခြင္​့အ​လမ္းေတြ တိုးခြင့္ရေအာင္ လုပ္ရမွာေပါ့။

ကိုယ္လည္းႀကိဳက္တဲ့ ႏွစ္သက္တဲ့ သင္႐ိုးျပင္ပ လႈပ္႐ွားမႈအစံုကို အဆင့္ဆင့္ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ သူငယ္ခ်င္း႐ွာဖို႔ သူငယ္ခ်င္းရဖို႔ အခြင္​့အလမ္​း ပိုရနိုင္ပါတယ္။ တေနရာထဲေန၊ က်င္လည္ေနၾကေနရာမွာပဲ က်င္လည္၊ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံ ဖူးတဲ့ သူေတြနဲ႔သာ ေပါင္းတာထက္ ကိုယ့္စိတ္၀င္စားမႈ ကိုယ့္ လႈပ္႐ွားေနထိုင္မႈကို ေ၀မ်ွလို႔ရတဲ့ အျခားကေလးေတြကို ႐ွာေတြ႕ႏိုင္တာေလ။

ကိုယ့္စိတ္၀င္စားမႈအေပၚ အာရံုစိုက္ပါ။ အားကစားအသင္းတစ္ခု၊ အႏုပညာသင္တန္းတစ္ခု၊ ေႏြရာသီ camp တစ္ခု သို႔မဟုတ္​ အမွန္တကယ္ စိတ္၀င္စားတဲ့ အျခား လႈပ္႐ွားမႈတစ္ခုကို ႐ွာေဖြ အဖြဲ႕၀င္ပါ။ သူငယ္ခ်င္း မိတ္ေဆြဖြဲ႕ခြင့္ အပါအ၀င္ ကိုယ္စိတ္၀င္စားရာကို ထိန္းသိမ္းဖို႔ရယ္ ၊ ေပ်ာ္ရႊင္ေနမႈကို အာရံုစိုက္ဖို႔ရယ္ လိုပါမယ္။

ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ေလးစားမႈအား ျမႇင့္တင္ပါ။ ၾကိဳက္ႏွစ္သက္ေသာ စာသင္ခန္းျပင္ပ လႈပ္႐ွားမႈေတြကို ပါ၀င္လႈပ္႐ွားျခင္းျဖင့္ ရည္​ရြယ္​ခ်က္​နဲ႔ စိတ္အားျပင္းျပမွုရဲ႕ အာရံုခံစားမႈတစ္ခုကို အျမတ္ရပါလိမ့္မယ္။ ကိုယ္ႀကိဳက္ႏွစ္သက္တဲ့အရာ တစ္ခုခုကို လုပ္ေနျခင္းျဖင့္ အဲ့ဒီ အရာမွာ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ကြၽမ္းက်င္ ေကာင္းမြန္လာၿပီး မိမိကိုယ္​ကို ယံုၾကည္မႈကလည္း တိုးလာပါလိမ့္မယ္။ မိမိကိုယ္​ကိုယ္ ယံုၾကည္သူမ်ားဟာ အျခားသူကို စြဲေဆာင္မႈတစ္ခုေပးသလို ကိုယ့္တန္ဖိုးအေၾကာင္းကိုယ္ေလ့လာခြင့္ရကာ မိတ္ေဆြဖြဲ႕တဲ့ ကိစၥမွာလည္း အကူအညီျဖစ္ပါတယ္။

အြန္လိုင္းကေန သူငယ္ခ်င္းမ်ားစြာ ႐ွာဖို႔ ေတြးေတာၾကံဆပါ။ ကိုယ့္စိတ္၀င္စားမႈ ကိုယ့္၀ါသနာကို ေ၀ငွဖို႔ အသက္​အရြယ္​ မတိမ္းမယိမ္းလူေတြ ႐ွာဖို႔ ယေန႔ေခတ္မွာ အရင္ကထက္ ပိုလြယ္ေနပါၿပီ။ ကိုယ္စိတ္၀င္စားရာ အေၾကာင္းအရာနဲ႔ နီးစပ္တဲ့ အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာမ်ားနဲ႔ အသင္​းအဖြဲ ့ေတြကို ႐ွာေဖြပါ။ မိဘအစ္ကိုအစ္မမ်ားရဲ႕ ထိန္​းကြပ္​မႈေအာက္မွာ အင္တာနက္ကို ယံုၾကည္စြာ အသံုးျပဳနိုင္ဖို႔ အေသအခ်ာလုပ္ေနာ္။

(၃) ခပ္ေသးေသးကေန စတင္ပါ။ သူငယ္ခ်င္းအသစ္တစ္ေယာက္ကို စတင္မိတ္ေဆြဖြဲ႕ဖို႔ အာရံုစိုက္ပါ။ ေက်ာင္းတြင္ အရင္းအနီးဆံုး အနီးကပ္သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္႐ွိျခင္းကပင္  ကေလးတစ္ေယာက္ရဲ႕ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးက႑မွာ ခိုင္မာအားသန္မႈနဲ႔ သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ ယံုၾကည္ကိုးစားမႈ ျပသခြင့္ရပါတယ္။ သူငယ္ခ်င္းအမ်ားႀကီးပိုင္ဆိုင္ထားတယ္ဆိုတာထက္ သူငယ္ခ်င္းေကာင္းတစ္ေယာက္ပိုင္ဆိုင္ထားျခင္းက ပိုအေရးပါပါတယ္။ သူငယ္​ခ်င္​းေကာင္း တစ္ေယာက္က အသိအကြၽမ္း ဆယ္ေယာက္ထက္ ပိုေကာင္းပါတယ္။

သူငယ္ခ်င္းျဖစ္ခ်င္မိသူတစ္ေယာက္နဲ႔ ၾကံဳဆံုရေသာအခ်ိန္ သူ သို႔မဟုတ္ သူမနဲ႔ စကားစျမည္တစ္ခု စေျပာၾကည့္ပါ။ သူ/သူမရဲ႕ အေၾကာင္း၊ စိတ္၀င္စားတတ္တဲ့ အ​ေၾကာင္​းအရာမ်ားကို ေမးခြန္းထုတ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ႏွစ္ဦးသား လက္႐ွိ ေတြ႕ဆံုရာ လႈပ္႐ွားမႈအေၾကာင္း အလာပသလႅာပေျပာပါ။

သူငယ္ခ်င္းျဖစ္ဖို႕ အလားအလာ႐ွိတဲ့သူနဲ႔စကားေျပာၿပီး ေနာက္မွာေတာ့ ကိုယ္ဟာ ခင္မင္စရာ အသိအကြၽမ္းတစ္ေယာက္ျဖစ္ဖို႔ လံုေလာက္သလို ကိုယ္နဲ႔ တစ္ခုခုျပဳလုပ္ဖို႔ အဲ့ဒီလူကို ဖိတ္ၾကားပါ။ အစဦးေတာ့ ထိတ္လန္႔စရာဆိုေပမဲ့ ဒါကပဲ အသိအကြၽမ္းကေန သူငယ္​ခ်င္​း ျဖစ္ဖို႔ တစ္ခုတည္းေသာ လမ္းေၾကာင္းပါပဲ။

အဆိုပါလူရဲ႕ အဆက္​အသြယ္​ သတင္းစံုကို အရယူထား၊ သိထားလ်ွင္ အျပင္ကို အတူထြက္တဲ့အခါ ဘာေတြလုပ္ၾကမယ္လို႔ ႀကိဳတင္စီစဥ္ထားႏိုင္တာေပါ့။

သူငယ္ခ်င္းျဖစ္လာႏိုင္သူက ဖိတ္ေခၚမႈ တစ္ခုခုလုပ္လာရင္လည္း လက္ခံလိုက္ပါ။

သူငယ္ခ်င္းက႑ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ျဖစ္ဖို႔အတြက္ အျပင္သြားဖို႔ သို႔မဟုတ္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ တစ္ခုခုလုပ္ဖို႔ ႀကိဳတင္ အစီအစဥ္​ခ်တာပဲျဖစ္ျဖစ္ ျပဳလုပ္ပါ။

(၄) ခင္မင္မႈတစ္ခု အဆံုးသတ္​ျခင္းသည္ က်႐ႈံးမႈတစ္ခုမဟုတ္တာကို အသိအမွတ္ျပဳပါ။ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ရဲ႕ ဘ၀လမ္းေၾကာင္းအရ ဆက္ဆံေရး ႐ုတ္တရက္ဆိုသလို  ေျပာင္းလဲႏိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကေလးဘ၀ သို႔မဟုတ္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ႏွစ္မ်ားလိုကာလတေလ်ာက္မွာ ခင္မင္မႈတစ္ရပ္ကို အဆံုးသတ္ခဲ့ရပါလ်ွင္ စိတ္မေကာင္းစရာတစ္ခုဆိုေသာ္လည္း မလြဲဧကန္ ဘ၀ရဲ႕ အစိတ္​အပိုင္​း တစ္ရပ္ရယ္ပါ။

သူငယ္ခ်င္းအခ်ိဳ႕ ကိုယ့္ကိုစြန္႔ခြာသြားျခင္းကို လက္သင့္ခံပါ။ အဲဒါကပဲ သူငယ္ခ်င္းအသစ္ရဖို႔အတြက္ အခြင္​့အလမ္​း တစ္ရပ္ ဖန္တီးလိုက္သလို ျဖစ္လာမွာပါ။

(၅) သိကၡာ႐ွိမႈနဲ႔ ပ်ဴပ်ဴငွာငွာ႐ွိမႈ ျပန္လည္ က်င့္သံုးပါ။
သို႔ေသာ္လည္း ထိုအရာေတြဟာ ကိုယ္က ခင္မင္မႈကိစၥတစ္ရပ္ကို အဆံုးသတ္လိုက္တဲ့ ျပဳမူပံုျဖစ္သလို ခင္မင္ရင္းႏွီးမႈမ်ားကို အဆံုးသတ္​တဲ့ သာမန္ကိစၥျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ သူငယ္ခ်င္း မဟုတ္သူေတြ အထူးသျဖင့္ ကိုယ့္အေပၚ ဖယ္က်ဥ္ထားသလိုဆက္ဆံသူေတြအေပၚ ျပဳမူမိတဲ့ အက်င့္စ႐ိုက္ျဖစ္ခဲ့တာေပါ့။ ပိုမိုရင့္က်က္တဲ့ လူတစ္ေယာက္ျဖစ္လိုက္စမ္းပါေလ။

သိကၡာ႐ွိ႐ွိနဲ႔ ကင္းေအာင္ေနလိုက္ပါ။

ယခင္ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္ခဲ့ဖူးသူက ေအးဆက္ဆက္ဆက္ဆံလာျခင္း သို႔မဟုတ္ တသီးတသန္႔ တကူးတက ဆက္ဆံလိုက္ရျခင္း ဘယ္လိုမ်ိဳးလုပ္ေနပါေစ ေဒါသစိတ္ကို ေ႐ွာင္ၿပီး ဆက္ဆံေပးလိုက္ပါ။

အျခားလူမ်ား သို႔မဟုတ္ အြန္လိုင္းမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ သူငယ္ခ်င္းေဟာင္းျဖစ္ခဲ့တဲ့ သူတပါးအေၾကာင္း အပုပ္ခ်တာ သြားပုပ္ေလလြင့္ေျပာတာမလုပ္ပါနဲ႔။ အဲ့ဒီကိစၥဟာ ကိုယ့္ကို ခပ္နိမ့္နိမ့္လူအျဖစ္ျမင္ေအာင္လုပ္သလို သူငယ္ခ်င္း အသစ္ျဖစ္ႏိုင္မယ့္လူေတြလည္း ေၾကာက္လန္႔ကာ ေျပးသြားႏိုင္ပါတယ္။

အမွန္အားျဖင့္ ခင္မင္မႈ ပ်က္သုဥ္းသြားေသာသူ သို႔မဟုတ္ ကိုယ္မဟုတ္တဲ့ အျခားသူေတြကို အလြန္အမင္း အားမစိုက္ အာရံုထားမေနဖို႔လိုပါတယ္။ လွမ္းေနတဲ့ေျခလွမ္း အေပၚ အာရံုစိုက္ၿပီး ကိုယ့္ဘ၀အတြက္ မွန္ကန္တဲ့အရာေတြကို ေဖာ္ေဆာင္ပါ။ သူငယ္ခ်င္း အသစ္ေတြ ႐ွာေဖြကာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ေပ်ာ္ရႊင္ေစတဲ့ လႈပ္႐ွားမႈမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ပါ။

(၆) အြန္​လိုင္​းေပၚက ေပ်ာက္မွာေၾကာက္တဲ့အမူအက်င့္ကို တမ္​းတမ္​းစြဲ ျဖစ္ေနျခင္းအား ခုခံပါ။ အျခားသူေတြ update ျပဳလုပ္ေနတဲ့ အ​ေၾကာင္​းအရာေတြ မၾကာခဏ ဖတ္ျခင္း၊ ကိုယ္မျပဳလုပ္နိုင္တဲ့၊ ဦးမေဆာင္ႏိုင္ေလာက္တဲ့ ေပ်ာ္စရာကိစၥ အျခားသူေတြလုပ္ေနျခင္းကို စိတ္ထဲစြဲကာ လူမႈမီဒီယာအေပၚ အခ်ိန္အတိုင္းအတာ အေတာ္မ်ားမ်ားပဲ ကုန္​ဆံုးေနတတ္တာမ်ိဳးေတြေပါ့။ လူေတြဟာ သူတို႔ေနထိုင္စားေသာက္သြားလာပံုေတြကို အြန္​လိုင္​းေပၚတင္ၾကတာ နားလည္သေဘာေပါက္ဖို႔လိုပါတယ္။ ကိုယ္နဲ႔ သက္တူရြယ္တူ သူတို႔ေတြဟာ သူတို႔ေျပာသလို ​ေပ်ာ္​စရာေကာင္းခ်င္မွ ေကာင္းပါလိမ့္မယ္။ ၿပီးေတာ့ သူတို႔​ေတြ ေပ်ာ္ရႊင္ၾကတယ္ဆိုဦး ဒါက ကိုယ္လည္း အလားတူ မေပ်ာ္ရႊင္ရေလာက္ဘူးလို႔ မဆိုလိုဘူးေလ။

`"likes" နဲ႔ "friends" ေတြကို ျမင္ေနရတဲ့ ပံုရိပ္​ေယာင္ေလာကနဲ႔ အျပင္မွာ လူျခင္း ခင္မင္ရတဲ့ကိစၥ အတူတူ မဟုတ္တာကို နားလည္ပါ။ အြန္​လိုင္​း follower ေထာင္ ေသာင္း႐ွိတဲ့ လူတစ္ေယာက္ထက္  ေကာင္းမြန္တဲ့ တကယ့္ ဘ၀ထဲက သူငယ္​ခ်င္​းအခ်ိဳ႕နဲ႔ ပိုမိုေပ်ာ္ရႊင္ႏိုင္ပါတယ္။

အဆင္မေျပတဲ့ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးေတြကို ဆို႐ွယ္မီဒီယာေပၚမွတဆင့္ တိုက္ခိုက္ ေျဖ႐ွင္းေနမယ့္အစား အြန္လိုင္းကို ခဏအသံုးမျပဳဘဲ ေ႐ွာင္ေနလိုက္ပါ။ ဆို႐ွယ္မီဒီယာေပၚက အေဖာ္အေလွာ္ေတြရဲ့အေကာင့္မ်ားကို နည္းနည္းေလး မၾကည့္ဘဲေ႐ွာင္ေနလိုက္။ အြန္လိုင္းသံုးလို႔ ကုန္မယ့္အခ်ိန္ေတြမွာ အျခားေသာ လႈပ္႐ွားမႈေတြကို လုပ္လို႔ရတာေပါ့။ ကိုယ္ဘာကို တကယ္စိတ္၀င္စားလည္း အာရံုစိုက္ ၊ လက္ေတြ႔ ဘ၀ထဲမွာ သူငယ္​ခ်င္​း အသစ္ေတြ႐ွာပါ။

အြန္လိုင္းေပၚမွာ ကိုယ္ဘာပို႔စ္ေတြ တင္ေနမိလဲဆိုတာ သတိထားပါ။ အင္တာနက္ေပၚကို ကိုယ္ဘာပို႔စ္တင္တင္ မဖ်က္သေရြ႕ေတာ့ အျမဲတေစ ႐ွိေနႏိုင္တာကိုး။ မၾကင္နာတတ္တဲ့၊ အဆိုးဘက္ေရာက္တဲ့ ေ၀ဖန္ခြဲျခားတဲ့ပို႔စ္ေတြ ကိုယ္ကလည္း မတင္ မွတ္ခ်က္မျပဳမိရေအာင္ ေ႐ွာင္ပါ။ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာသူအျဖစ္၊ ကိုယ္စိတ္စားရာကို အာရံုစိုက္၊ ကိုယ့္ကို လိုလားေသာ လူမ်ားနဲ႔ လူမႈအဖြဲ႔အုပ္စုအသစ္ ဖန္တီးပါ။

(၇) အကုန္​လံုးကို ပုဂၢိဳလ္ေရးထိပါးမႈ မျပဳလုပ္ပါနဲ႔။ လူေတြဟာ မၾကာခဏဆိုသလို သူတို႔ကိုယ္ပိုင္ ျပႆနာမ်ားနဲ႔ သူတို႔ ပုဂၢလိက ဘ၀ အေပၚသာ အာရံုစိုက္ခဲ့ၾကတာပါ။ အထူးသျဖင့္ ႀကီးေကာင္၀င္ခ်ိန္ ကာလမွာေတာ့ သူတို႔​ေတြက အျခားသူမ်ားအေပၚ အမွန္အကန္ အာရံုစူးစိုက္မႈ မျပဳလုပ္ၾကပါဘူး။ ကိုယ္အပါအ၀င္ လူအေတာ္မ်ားမ်ားက သူတို႔ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ အပယ္ခံတစ္ေယာက္လို ခံစားသြားရႏိုင္ေၾကာင္း နားလည္သေဘာမေပါက္ၾကပါ။

တစ္စံုတစ္ေယာက္က ကိုယ့္ကို တက္တက္ႂကြႂကြ အာရံုစိုက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ပါမွ သူ သို႔မဟုတ္ သူမရဲ႕ မုန္းတီးျခင္းမွတဆင့္ေပၚေပါက္ရေသာ ေစတနာ ကိုယ့္ဆီဦးတည္လာတာကို လက္မခံပါနဲ႔။ တစ္​ခါတစ္​ရံ မျမင္ဘဲ သတိမထားမိဘဲ တစ္​စံုတစ္​ရာကို ဖိတ္ေခၚမႈ ျပဳခဲ့ၿပီးသား ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ကိုယ္က သူနဲ႔ သူငယ္ခ်င္းမိတ္ေဆြ တကယ္မျဖစ္ခ်င္ပါဘူးလို႔ ထင္ေနသူျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲဆိုဆို ၾကံဳဆံုရေသာ သူတစ္ဦးအေပၚ ရင္​းရင္​းႏွီးႏွီး ခင္ခင္မင္မင္နဲ႔ ဆက္ဆံေပးပါ။ အဲသလို လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ဟာ ကိုယ့္သူငယ္ခ်င္း တစ္ေယာက္ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။

ဒါကပိုေကာင္းပါတယ္။ လူမႈ၀န္းက်င္က ဖယ္ထုတ္ခံရသလိုျဖစ္တာ၊ ခံစားရတာ ပ်ိဳေဖာ္၀င္ခ်ိန္ကာလမွာ  ျဖစ္ေလ့႐ွိၿပီး အုပ္​စုဖြဲ႔ ဂိုဏ္းဂဏဖြဲ႔တဲ့အေလ့ဟာလည္း အထက္တန္းေက်ာင္းၿပီးခ်ိန္၊ အဆံုးသတ္ခ်ိန္မွာ ေပ်ာက္ကြယ္သြားတာပါ။ ဘ၀ဟာ ပိုမိုေကာင္းမြန္လာသလို ကိုယ္ဟာ အျမဲတမ္း အႏွိမ္ခံ တစ္ေယာက္ ျဖစ္မေနပါဘူးေလ။ အေကာင္းျမင္စိတ္နဲ႔ ေနထိုင္ၿပီး ကိုယ္တစ္ေယာက္ထဲ မဟုတ္တာကိုေတာ့သိပါ။

(၈) အမွန္တရားနဲ႔ အတူေနထိုင္ပါ။ ဘာက ေပၚျပဴ လာျဖစ္ေနတာလဲဆိုျပီး လိုက္ေနရင္ ကိုယ့္စိတ္အားထက္သန္မႈနဲ႔ ကိုယ္ဟာ ဘယ္ေလာက္ ႏွစ္လိုဖြယ္႐ွိ ၿပိဳင္ဘက္ကင္းတယ္ဆိုတဲ့အေပၚ စိတ္ပ်က္ေအာင္ လုပ္သလိုျဖစ္ေနပါတယ္။ သူငယ္ခ်င္း အစစ္အမွန္ေတြကေတာ့ လြတ္လပ္ၿပီး ၿပိဳင္ဘက္ကင္းတဲ့ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးအေပၚ ေလးစားမႈ ေပးပါလိမ့္မယ္။

ကိုယ့္ အမွန္နဲ႔ အမွား အသိတရားေတြရယ္၊ ကိုယ့္ စိတ္အလိုဆႏၵေတြရယ္ေၾကာင့္ သူငယ္​ခ်င္​းေတြရဖို႔ ပို၍ေ၀းကြာေစႏိုင္ပါေသးတယ္။ ကိုယ္ရင္တတူ လူေတြအေပၚ တစ္ခုခုျပဳလုပ္ဖို႔ စိတ္ထဲ မသက္မသာခံစားရရင္ အဲ့ဒီ အလုပ္ ၊ျပဳမူခ်က္ကို ဆက္မလုပ္ပါနဲ႔။ ကိုယ့္သူငယ္ခ်င္း ကိုယ့္မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္း တစ္​စံုတစ္​ရာ အမွားျပဳလုပ္ခဲ့ခ်ိန္ ႏႈတ္က ထုတ္ေျပာဖို႔လိုပါတယ္။

(၉) သူငယ္ခ်င္းေကာင္းတစ္ေယာက္ျဖစ္ပါေစ။ သူငယ္ခ်င္း တစ္ေယာက္ သို႔မဟုတ္ သူငယ္ခ်င္း အေယာက္ တစ္ရာပိုင္ဆိုင္ႏိုင္မလားဆိုတာထက္ သူငယ္ခ်င္းေကာင္းဆိုတဲ့ လူေတြဟာ မွန္ကန္မႈကို ၾကည္ႏူးတတ္ၿပီး ေပၚျပဴလာျဖစ္ေနမႈ ၾကာ႐ွည္တာကို လိုလားတတ္ၾကတယ္။

သူငယ္ခ်င္းေကာင္းတစ္ေယာက္ရဲ႕ အဓိပၸါယ္​က ေလးစားသမႈ႐ွိေနျခင္း၊ ဘက္မလိုက္ဘဲ တရားမ်ွတျခင္း၊ စိတ္၀င္တစား႐ွိျခင္း၊ ယံုၾကည္စိတ္ခ်စြာ အားကိုးရျခင္း၊ ႐ိုးသားျခင္း၊ ဂ႐ုစိုက္မႈ႐ွိျခင္းႏွင့္ ၾကင္နာ ေထာက္ထားတတ္သူျဖစ္ေနျခင္းလို႔ ဆိုလိုပါတယ္။

ဒီေတာ့ ကိုယ္က သူငယ္ခ်င္းေကာင္းတစ္ေယာက္လိုခ်င္တယ္ဆိုရင္ ကိုယ္တိုင္လည္း သူငယ္ခ်င္းေကာင္းတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေနရပါမယ္။ ကိုယ္က ဘယ္လိုသူငယ္ခ်င္းမ်ိဳးလိုခ်င္လဲ ကိုယ္ကလဲ အဲ့သလို သူငယ္​ခ်င္​းမ်ိဳးျဖစ္ေနဖို႔ပါပဲ။ သူငယ္ခ်င္းေကာင္းတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေနျခင္းက အျခားေသာ သူငယ္ခ်င္းအသစ္မ်ားကို ဆြဲ​ေဆာင္​မႈတစ္ခုျဖစ္ေစသလို ႐ွိၿပီးသား သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို ထိန္းသိမ္းႏိုင္ေအာင္လည္း အကူအညီေပးပါတယ္။

ႀကီးႏိုင္ငယ္ညႇဥ္းလုပ္မႈကို ရင္ဆိုင္ျခင္း 

(၁) အႏိုင္က်င့္မႈ သို႔မဟုတ္ ႀကီးႏိုင္ငယ္ညႇဥ္းလုပ္မႈကို ခြဲျခမ္​းစိတ္​ျဖာၾကည့္ပါ။အႏိုင္က်င့္တယ္ဆိုတာမွာ ပံုမွန္ စေနာက္ျခင္း သို႔မဟုတ္ အုပ္စုကေန အဖယ္ရွားခံရျခင္းလို လြယ္​လင့္တကူ ျဖစ္ေနတာေတြရဲ႕အလြန္ ထက္ေက်ာ္လြန္ပါတယ္။ ဒီကိစၥက အေလးအနက္ထားသင့္တဲ့ ျပႆနာတစ္ခုပါ။ ထိခိုက္ေစေသာ၊ ရက္စက္ေသာႏွင့္ အ​ေတာမသတ္​ေသာ စေနာက္ျခင္းေတြ က အႏိုင္က်င့္မႈမွာ ပါ၀င္ပါတယ္။ အႏိုင္က်င့္မႈသည္ တမင္ျပဳလုပ္ေသာ ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းပန္းျခင္းလို႔မည္ပါတယ္။ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ စကားလံုးေတြႏွင့္ နက္နက္နဲနဲ သို႔မဟုတ္ စိတ္ဓာတ္ေရးရာ ဒုကၡေပးျခင္းေတြပါ၀င္ႏိုင္ပါတယ္။

ထိုးႏွက္​ျခင္း၊ တိုးဖယ္၀င္ေနျခင္း၊ နာမည္ကို ဆိုးေအာင္ေခၚျခင္း၊ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားႏွင့္အတူ ဒုကၡေရာက္ေနသူရဲ႕ ပိုက္​ဆံ သို႔မဟုတ္ လက္၀ယ္႐ွိသည့္အရာမ်ားကို စေနာက္ယူေဆာင္ျခင္း ဥပမာ - ကေလးတစ္ေယာက္ရဲ့ ေန႕လယ္စာစားဖို့ပိုက္ဆံ သို႔မဟုတ္ စီးထားတဲ့ဖိနပ္ကိုယူလိုက္ျခင္းေတြကေန အစျပဳကာ အလွမ္းက်ယ္လာႏိုင္ပါတယ္။အခ်ိဳ႕ေသာကေလးေတြဟာ အျခားကေလးေတြရဲ႕ဖယ္ၾကဥ္ထားျခင္း၊ မဟုတ္မဟပ္ အတင္းေျပာခံရျခင္းမ်ိဳးေတြနဲ႔ အႏိုင္က်င့္ခံရပါတယ္။

ဆို႐ွယ္မီဒီယာ အသံုးျပဳ ျခင္း သို႔မဟုတ္ အီးေမးလ္ကို အသံုးျပဳျခင္းျဖင့္ အျခားသူမ်ားကို ေျပာဆိုလိုက္တာမ်ိဳး သို႔မဟုတ္ သူတို႔ေတြရဲ႕ ခံစားခ်က္ေတြကို နာက်င္ေအာင္ ျပဳလုပ္တာေတြကလည္း အႏိုင္က်င့္မႈ ေခါင္းစည္းေအာက္ ပါ၀င္ႏိုင္ပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ဆိုက္ဘာကေန အႏိုင္က်င့္မႈ(Cyber-bullying) ေတြ တိုး၍တိုး၍လာေနပါတယ္။

(၂) ဘာေၾကာင့္ ႀကီးႏိုင္ငယ္ညႇဥ္း/အႏိုင္က်င့္မႈ ျဖစ္ေပၚလာရသလဲဆိုတာ ေလ့လာပါ။အေၾကာင္းျပခ်က္ မ်ားစြာကေန အႏိုင္က်င့္မႈ ျဖစ္ပြားပါတယ္။ တစ္​ခါတစ္​ရံ အႏိုင္က်င့္သူျဖစ္သြားတဲ့လူတစ္ေယာက္အေနျဖင့္ သူသည္ အျခားလူေတြထက္ ပိုအေရးပါတယ္၊ ေက်ာ္ၾကားထင္႐ွားတယ္၊ သို႔မဟုတ္​ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္း႐ွိတယ္ဆိုတာ ခံစားမိဖို႔ အႏိုင္က်င့္ခံရမည့္ လူတစ္ဦးကို လိုအပ္ပါတယ္။

ရံဖန္​ရံခါ မိသားစု၀င္မ်ား သို႔မဟုတ္ အျခားကေလးမ်ားရဲ႕ သူ႔အေပၚဘယ္လိုဆက္ဆံခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ အေျခအေနကေန ကေလးဟာ အႏိုင္က်င့္မႈ အေပၚ အသားက်ေနတတ္ပါတယ္။ တစ္ေယာက္နာမည္ကို တစ္ေယာက္က ဒီအတိုင္း ဦး/ကို မတပ္ဘဲေခၚဆိုျခင္း သို႔မဟုတ္​ အၾကမ္းဖက္မႈေတြနဲ႔ အသားက်ေနေသာ မိသားစုအသိုက္အ၀န္းကလာသူအဖို႔ သူတို႔ အမူအက်င့္ကို သာမန္ပဲလို႔ေတြးထင္ႏိုင္တာလည္း႐ွိပါတယ္။

တစ္ခါတေလ အႏိုင္က်င့္မႈဆိုတာ လတ္တေလာ ေပၚျပဴလာျဖစ္ေနတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈမွ ျပဳမူက်င့္ၾကံပံုကို သင္ယူမိေနျခင္းပါပဲ။ အႏိုင္က်င့္ျခင္းက သာမန္ပါ သို႔မဟုတ္ အျပတ္မိုက္တယ္လို႔ ေတြးထင္ေအာင္ ျပဳလုပ္တတ္တဲ့ ေပၚျပဴ လာယဥ္ေက်းမႈ တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ေသခ်ာတာက ျဖစ္ရပ္မွန္ တီဗီ အစီအစဥ္​ ႏွင့္ အင္တာနက္ ၀က္ဘ္ဆိုဒ္ ေတြကလည္း ျပဳမူက်င့္ၾကံပံုရဲ႕ ဆိုလိုရင္းကို အေထာက္အကူျပဳ ပါတယ္။

(၃) လူႀကီးမိဘ တစ္ေယာက္ေယာက္ကို အသိေပးပါ။  ႀကီးႏိုင္ငယ္ညႇဥ္း ကိစၥက တစ္ေယာက္တည္း ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ လ်ိွဳိထားလို႔ မသင့္တဲ့ အရာပါ။ ကိုယ္အႏိုင္က်င့္ခံရခ်ိန္မွာ တစ္စံုတစ္ေယာက္ကို ​ေျပာျပပါ။ ေက်ာင္းအမ်ားစုနဲ႔ လူမႈအဖြဲ႔အစည္း အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အႏိုင္က်င့္မႈကို ဆန္႔က်င္တဲ့ မလိုလားတဲ့ ​ေပၚလစီေတြ ႐ွိၾကပါတယ္။

လူႀကီးတစ္ေယာက္ကို အေၾကာင္းၾကားတာ၊ အစီရင္ခံတာ ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ လက္ရွိေနရာ လတ္တေလာအခ်ိန္မွာပဲ အႏိုင္က်င့္ေစာ္ကားတဲ့ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေျဖ႐ွင္းေပးရင္း ရပ္​တန္႔သြား၊ ေျပေပ်ာက္သြားေစႏိုင္ပါတယ္။

မိဘတစ္ေယာက္၊ ဆရာတစ္ေယာက္၊ နည္းျပတစ္ေယာက္၊ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးတစ္ေယာက္၊ ေက်ာင္းခန္းေစာင့္ တစ္ေယာက္ သို႔မဟုတ္ အျခား လူႀကီး တစ္ေယာက္ေယာက္က အႏိုင္က်င့္ခံရျခင္းကို ကူညီကိုင္တြယ္ေျဖ႐ွင္းေပးႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္တစ္ေယာက္ထဲ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ သတိရေနာ္။

(၄) အခ်စ္ရဆံုးသူတစ္ေယာက္ကို ယံုၾကည္စြာဖြင့္ေျပာပါ။ ဘ၀မွာ ကိုယ့္မိဘေတြလို အႏွစ္သက္ရဆံုး ဆရာတစ္ေယာက္၊ သို႔မဟုတ္ အျခားေသာ ခ်စ္ခင္ရသူ တစ္ေယာက္ေယာက္ကဲ့သို႔ နားေထာင္ေကာင္းသူတစ္ေယာက္ ၊ ဘ၀အတြက္ ကူညီေထာက္ပံ့သူတစ္ေယာက္က ႐ွာေဖြဖို႔ ခက္ခဲႏိုင္ေပမယ့္ အကူအညီျဖစ္မွာပါ။ လူငယ္ေတြက သူတို႔ အသက္​အရြယ္​၀န္းက်င္ အျခားလူငယ္ေတြနဲ႔ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးမွာ အနာတရ ျဖစ္တတ္ၾကတာဆိုေတာ႔ သူတို႔အေနနဲ႔ ကိုယ့္အေပၚအေထာက္အကူျပဳမည့္ လူႀကီးမ်ားကို စိတ္ခ်ယံုၾကည္စြာ ဖြင့္ေျပာသင့္ပါတယ္။

အႏိုင္က်င့္ေစာ္ကားခံရတဲ့အခါ ကိုယ္ဘယ္လိုခံစားရတယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း ေျပာဆိုပါ။

ကိုယ္ၾကားရတဲ့အတိုင္း ခံစားရတဲ့အတိုင္း နားလည္စာနာေပးျခင္းခံရခ်ိန္ ဖိစီးေနတဲ့ စိတ္အေျခအေနေတြ တိုးတက္ ေကာင္းမြန္လာႏိုင္ပါတယ္။

လူၾကီးတစ္ေယာက္ကို ေျပာျပေဆြးေႏြးႏိုင္ျခင္းကိုက ကိုယ္တစ္ေယာက္ထဲ မဟုတ္ေၾကာင္း သိခြင့္ရသလို ကိုယ့္စိတ္ခံစားမႈႏွင့္ဆိုင္တဲ့ ပူပင္ေသာကေတြကို ကိုင္တြယ္ရာမွာ အကူအညီေပးပါလိမ့္မယ္။

(၅) လံုျခံဳေဘးကင္းေသာ Heaven ကို ႐ွာေဖြပါ။ ကိုယ္အႏိုင္က်င့္ခံရခ်ိန္မွာ အကူအညီသြားေတာင္းလို႔ရမယ့္ အရြယ္ေရာက္ လူႀကီးငါးေယာက္ေလာက္ေတာ့ အနည္းဆံုးေရြးထား ႀကိဳးစားထားရပါမယ္။ ကိုယ္ အႏိုင္က်င့္ခံရလို႔ ဒုကၡေရာက္ခ်ိန္ အႏိုင္က်င့္သူေတြစီက ထြက္ေျပး ကြားေ၀းကာ ခိုနားႏိုင္မယ့္ ဘုရား႐ွိခိုးေက်ာင္း၊ လူမႈ ေစာင့္ေ႐ွာက္ေရးေဂဟာ တစ္ခု၊ ကိုယ္ပိုင္တဲ့အိမ္ စသျဖင့္ ေနရာတစ္ခုကို ႐ွာေဖြပါ။

(၆) အႏိုင္က်င့္မႈကို ေ႐ွာင္ၾကဥ္ပါ။ မိတ္ေဆြတိုးတဲ့ စနစ္တစ္ခုကို အသံုးျပဳပါ။ အႏိုင္က်င့္သည္ဆိုတဲ့စကားလံုးနဲ႔ ခပ္ေ၀းေ၀းေနတာေကာင္းပါတယ္။ တစ္ေယာက္တည္း ျဖစ္ေနတာကို ေ႐ွာင္ၾကဥ္ျခင္းက ကာလတိုအတြင္းေတာ့ အကူအညီျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္ႏိုင္ပါရဲ႕။ ဘယ္ေနရာမွာ အႏိုင္က်င့္ခံရေလ့႐ွိတယ္ ဘယ္လိုဆိုတာသိေနရင္ အဲ့ဒီ​ေနရာ မသြားဖို႔ရယ္ ၊ လတ္​တ​ေလာအႏိုင္က်င့္ခံေနရခ်ိန္ဆိုရင္ ကိုယ္တစ္ေယာက္ထဲ ျဖစ္မေနဖို႔ႀကိဳးစားပါ။ ဘတ္​စ္​ကား တစ္စီးေပၚမွာ ၊ စၾကံံႍလမ္းထဲမွာ၊ သို႔မဟုတ္ ဘယ္ေနရာမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ အႏိုင့္က်င့္ျခင္းကိစၥကျဖစ္တာပါပဲ။

(၇) တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ ျဖစ္ေနပါေစ။ အႏိုင္က်င့္မႈကိစၥမွာ `အႏိုင္က်င့္ခံရသူရဲ႕ ရန္စမႈအေပၚ တုန္႔ျပန္တဲ့အေျခအေနသည္ အႏိုင္က်င့္သူက ဆက္လက္ အႏိုင္က်င္ဖို႔ အားေပးအားေျမႇာက္ျပဳရာေရာက္သည္´ဆိုတာ သိဖို႔လိုတယ္။ အႏိုင္က်င့္ခံေနရခ်ိန္ဆိုရင္ တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ ေအးေဆး ရင္ဆိုင္ပါ။ ျပန္လည္တိုက္စစ္ဆင္တာ၊ အႏိုင္ျပန္က်င့္သလို ဖန္တီးတာေတြနဲ႔ မတုန္႔ျပန္ပါနဲ႔။ သည္လိုလုပ္ျခင္းျဖင့္ တစ္စထက္တစ္စ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ ႐ုန္းရင္းဆန္ခတ္ႏွင့္ တစ္ေယာက္ေယာက္ ဒဏ္ရာအနာတရ ရလာႏိုင္ပါတယ္။

ကိုယ္ ငို​ေၾကြးမိရင္ သို႔မဟုတ္ စိတ္တို၊ စိတ္ဆတ္လာရင္ အႏိုင္က်င့္မႈက ပိုမိုအားေကာင္းလာေအာင္ လုပ္သလိုျဖစ္ပါတယ္။

ဘာမွ မတုန္႔ျပန္ျခင္းကို လက္ေတြ႕လုပ္ပါ။ လက္ေတြ႕က်က် အေတာ္မ်ားမ်ားလုပ္ၾကည့္ဖို႔လိုတာပါပဲ။ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္စရာ ၾကံဳဆံုေနရတဲ့ အေျခအေနတစ္ခုမွာ ေအးေအးေဆးေဆး၊တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ ဘယ္လိုေနရမလဲ ရင္ဆိုင္ရမလဲဆိုတာ သင္ယူဖို႔ အသံုး၀င္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ဘယ္လိုမွ တုန္႔ျပန္မႈမ႐ွိ ထင္ျမင္ခ်က္မေပးႏိုင္သူကို အႏိုင္ဆက္က်င့္ဖို႔ထက္ တစ္ေယာက္တည္း ထားခဲ့မွာပါ။

တစ္ ကေန တစ္ဆယ္အထိ ေရတြက္ျခင္း သို႔မဟုတ္ အသက္ခပ္ျပင္းျပင္း႐ွဳလိုက္ပါ။ တစ္​ခါတစ္​​ေလ ရင္ဆိုင္ေနရေသာ ပူပန္စရာေတြ ႐ွင္းလင္းသည့္တိုင္ေအာင္ "poker face" ေလးတစ္ခု ဆင္ယင္ထားျခင္းက အေကာင္းဆံုး အရာပါေလ။

အနိုင္က်င့္ခံရခ်ိန္ ျပံဳးေနျခင္း သို႔မဟုတ္ ရယ္ေမာေနျခင္းကလည္း ပိုၿပီးအႏိုင္က်င့္ဖို႔ ရန္စသလို ျဖစ္ေနႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ မူလဘူတ အေျခအေန၊ တည္ၿငိမ္တဲ့ မ်က္ႏွာအမူအယာမေျပာင္းလဲေအာင္ ထိန္းသိမ္းဖို႔ႀကိဳးစားပါ။

(၈) အႏိုင္က်င့္သူအေပၚ သူငယ္ခ်င္း၊မိတ္ေဆြ စည္းမ်ဥ္း စည္းေဘာင္ေတြ မထားပါနဲ႔ေတာ့။ အႏိုင္က်င့္တဲ့ သူ/သူမရဲ႕ ျပဳမူက်င့္ၾကံပံုက မသင့္ေလ်ာ္ေၾကာင္း ေျပာပါ။ ဥပမာ `မင္းလုပ္ေနတာကို ငါမႀကိဳက္ဘူးေနာ္ ရပ္လိုက္ဖို႔ေကာင္းၿပီ´ သို႔မဟုတ္ `ဒါ မမွန္ကန္ဘူး...အႏိုင္က်င့္ေနတာပဲ´ လို႔ေျပာလိုက္ပါ။

(၉) အေ၀းကို ေလ်ွာက္သြားလိုက္ပါ။ အနိုင္က်င့္သူကို ရပ္တန္႔လိုက္ဖို႔ ျပတ္​ျပတ္​သားသား ခိုင္ခိုင္မာမာေျပာဆိုၿပီး အေ၀းကို ေလ်ွာက္လွမ္းသြားပါ။ ဖုန္းထဲမွာ တစ္ေယာက္ေယာက္ကို မက္ေဆ့စ္ပို႔ သလိုပါပဲ ထိခိုက္ေစေသာ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္ကို မသိက်ိဳးကြၽံျပဳဖို႔ လမ္းေၾကာင္းေတြကို လက္ေတြ႕လုပ္ပါ။ အႏိုင္က်င့္သူအေပၚ မသိက်ိဳးကြၽံျပဳေနျခင္းက သူ/သူမ ဘာေျပာေျပာ  ဂ႐ုမစိုက္ဘူးလို႔ အခ်က္ျပေနျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ အႏိုင္က်င့္သူခမ်ာ ပ်င္းလာမွာ ေသခ်ာသေလာက္႐ွိၿပီး ကိုယ့္ကို တစ္ေယာက္တည္း ထားခဲ့ပါလိမ့္မယ္။

(၁၀) အခြင့္အာဏာ႐ွိသူ၊ ပိုင္ဆိုင္သူူမ်ားကို အေၾကာင္းၾကား အစီရင္ခံပါ။ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာအရ စတင္တိုက္ခိုက္မႈတစ္ခုခံရရင္ သို႔မဟုတ္ နာက်င္ေစရင္ လူႀကီးတစ္ေယာက္နဲ႔အတူ အာဏာပိုင္ကိုလည္း အေၾကာင္းၾကားပါ။ ကိုယ္ခႏၶာကို အႏိုင္က်င့္ျခင္းက ျပစ္မႈတြင္အက်ံဳး၀င္ေသာ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္က်ဴ းလြန္မႈလို႔ေခၚၿပီး ဥပေဒႏွင့္ဆန္႔က်င္ပါတယ္။ တစ္စံုတစ္ေယာက္ကို ေျပာျခင္းက အဆိုပါ အႏိုင္က်င့္သူကို အျပစ္ေပးခံရဖို႔ ေသခ်ာေအာင္ လုပ္တာျဖစ္ၿပီး ဘယ္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္မွ ဆက္လက္မနာက်င္ႏိုင္ေအာင္ လုပ္ျခင္းပါ။

(၁၁) ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈဆိုတဲ့ စိတ္​ဓာတ္ အေနအထားကို နဂိုအတိုင္းျပန္ျဖစ္ပါေစ။
အႏိုင္က်င့္ခံေနရျခင္းက မိမိကိုယ္မိမိ တန္ဖိုးထားတတ္ျခင္းအား ဒဏ္ရာအနာတရ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္ဘာမွ အမွားမလုပ္ထားဘူးဆိုတာ သိဖို႔ရယ္ အဓိကျပႆနာ က အႏိုင္က်င့္မႈ ဆိုတာသိဖို႔ပါပဲ။ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ေကာင္းမြန္တယ္လို႔ခံစားရေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးတဲ့ သူငယ္ခ်င္းမ်ားနဲ႔ အခ်ိန္ျဖဳန္းပါ။

အသင္​းအဖြဲ ့ေတြ၊ အားကစားလႈပ္႐ွားမႈေတြ၊ သို႔မဟုတ္ အျခားေသာလွုပ္ရွားမွုေတြမွာ ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္ရင္း `ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ စိတ္ခ်ယံုၾကည္မႈ´တည္ေဆာက္ျခင္းျဖင့္ ေပ်ာ္ရႊင္ေစပါလိမ့္မယ္။ ၿပီးေတာ့ အေကာင္းဘက္ျမင္ေသာ ခင္မင္ရင္းနီးမွုကို တည္ေဆာက္ရာမွာ အာရံုစိုက္ပါ။ ၿပီးေတာ့ အဆိုပါအေၾကာင္းအရာအားလံုးကို တစ္စံုတစ္ေယာက္အား ေျပာျပပါ။

အကူအညီ ႐ွာေဖြပါ

(၁) လူႀကီးတစ္ေယာက္ကို ေျပာပါ။ အႏိုင္က်င့္ခံေနရလ်ွင္ သို႔မဟုတ္ ဘယ္လိုပဲ ျပဳမူေနသည္ျဖစ္ပါေစ ဖယ္ၾကဥ္ ခံရသူတစ္ေယာက္လို ခံစားေနရေသာေၾကာင့္ မေပ်ာ္ရႊင္မႈကို ခံစားရလ်ွင္ ကိုယ္ယံုၾကည္သူ လူႀကီးတစ္ေယာက္ကို ေျပာျပပါ။ ဒီလိုေျပာျပျခင္းျဖင့္ ကိုယ့္ခံစားခ်က္အေၾကာင္း ဖြင့္ဟဖို႔ အကူအညီရသလို လူႀကီးအေနနဲ႔လည္း ကိုယ့္ေျပာျပခ်က္ေတြအရ ဘယ္လို အကူအညီေပးရမလဲ သိသြားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္​ ႀကီးႏိုင္ငယ္ညႇဥ္း ကိစၥေၾကာင့္ အ​ေႏွာင္​့အယွက္​ျဖစ္ေနရတာကို ရပ္တန္႔ေစပါလိမ့္မယ္။

(၂) လူမႈေရးစြမ္းရည္ျမႇင့္ အစီအစဥ္​တစ္ခု(a social skills program)မွာ စာရင္းေပးဖို႔ ဆံုးျဖတ္ပါ။ ကိုယ္​က လူမႈေရးႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အရိပ္အႁမြက္ေတြကို နားလည္တဲ့ေနရာမွာ ျပႆနာ  ႐ွိေနရင္၊ သူငယ္ခ်င္း မိတ္ေဆြဖြဲ႕ရာမွာ၊ လူမႈ​ေရး သေဘာထားကြဲလြဲမႈေတြႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရာမွာ ၊ ဒါမွမဟုတ္​ အျခားေသာ လူမႈ​စြမ္းေဆာင္ရည္မ်ားမွာ အဆင္မေျပျဖစ္ေနလ်ွင္ ကိုယ့္ကို လူမွုေရး စြမ္းေဆာင္ရည္မ်ား သင္ေပးမယ့္္ ပ႐ိုဂရမ္တစ္ခုမွာ စာရင္းသြင္းေပးဖို႔ မိဘမ်ားကို ေမးျမန္းရပါလိမ့္မယ္။

(၃) ေရာဂါကုထံုး ႐ွာေဖြပါ။ ၀မ္းနည္းညိဳးငယ္ျခင္း၊ ေသာကစိတ္၀င္ျခင္း၊ ေက်ာင္းကိစၥ ေက်ာင္းနဲ႔သက္ဆိုင္မႈအ၀၀တြင္ ႐ုန္းကန္လႈပ္႐ွားေနရျခင္း၊ အိပ္စက္ရာမွာ အခက္​အခဲျဖစ္ျခင္း၊ အေျပာင္းအလဲမ႐ွိစြာ ၀မ္းနည္းျခင္း သို႔မဟုတ္ မေပ်ာ္ရႊင္ျခင္း ဒါမွမဟုတ္​ အထူးသျဖင့္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ပဲျဖစ္ျဖစ္ အျခားသူေတြကိုပဲျဖစ္ျဖစ္ အႏၱရာယ္ျပဳေနတယ္လို႔ ခံစားရလ်ွင္ လူႀကီးတစ္ေယာက္ကို ေျပာပါ။ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးေပးသူ/စိတ္ဓာတ္ေရးရာ ကုထံုးကို မွန္မွန္ကန္ကန္ ေပးႏိုင္သူကို ႐ွာပါ။ စိတ္အားငယ္ စိတ္ဓာတ္က်တာနဲ႔ ရင္ဆိုင္ၿပီးေနာက္မွာေတာ့ ႀကီးႏိုင္ငယ္ညႇဥ္းကိစၥက ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ တစ္ေယာက္တည္း မကိုင္တြယ္သင့္တဲ့အရာျဖစ္ပါတယ္။

ဘာေၾကာင့္ လူမႈ၀န္းက်င္က ဖယ္ၾကဥ္ခံရျခင္းျဖစ္သလဲ ဆိုတာ ေလ့လာသင္ယူပါ။

(၁) အပယ္ခံ/အႏွိမ္ခံ တစ္ေယာက္က ဘာေၾကာင့္ နာက်င္ခံခက္တဲ့ ခံစားမႈ ခံစားရျခင္းျဖစ္ေနလဲ ေလ့လာပါ။ ပင္ကိုမူလကတည္းက လူတစ္ေယာက္ျဖစ္ေနျခင္းသည္ပင္ လူမႈေရးကိစၥအ၀၀နဲ႔ သက္ဆိုင္ေသာ မ်ိဳးစိတ္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ မ်ိဳးစိတ္ရဲ႕ ေမ်ွာ္လင့္ထားေသာ ေအာင္ျမင္မႈပံုရိပ္ဟာ တစ္ေယာက္ကို တစ္ေယာက္ အျပန္အလွန္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္စြမ္း လြန္ကဲစြာ တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးျခင္းပါ။ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ႏွင့္ဆိုင္ေသာ ႐ႈျမင္ပံုတစ္ခုအရ လူလူျခင္း ျငင္းပယ္ျခင္း ျဖစ္စဥ္က အံ့​ၾသဖြယ္မဟုတ္သလို ပုဂၢလိကအျမင္အရ အပယ္ခံ /အႏွိမ္ခံ ဆိုတာ အႏုတ္သေဘာေဆာင္တဲ့ အေတြ႕အၾကံဳ မ်ားမဟုတ္ပါ။

(၂) ဘာေၾကာင့္မ်ား အပယ္ခံ /အႏွိမ္ခံကိစၥျဖစ္ပြားရသလဲ ေလ့လာပါ။ လူေတြဟာ ဘာေၾကာင့္ အျခားသူကို ဖယ္​ထုတ္​တာမ်ိဳး သို႔မဟုတ္ ၾကဥ္တာမ်ိဳးလုပ္ရတယ္ဆိုတာ အေၾကာင္းျပခ်က္အမ်ားႀကီး႐ွိပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ကိုယ္ကေရာ ဖယ္ၾကဥ္ခံထားရတယ္ဆိုတာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ေမးဖို႔ အကူအညီရႏိုင္တာေပါ့ေလ။  အဖယ္ၾကဥ္ခံရတာ ကိုယ့္အျပစ္မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဒီအေၾကာင္းကပဲ အျခားသူေတြ ဘယ္လိုထင္ျမင္ေနၾကသလဲ ေတြးေနလဲ နားလည္ဖို႔ အကူအညီျဖစ္ၿပီး၊ မိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုျပဳလုပ္ရမလဲ ေလ့လာဆန္းစစ္မႈ တစ္ခုခုရတာေပါ့။  ဖယ္ၾကဥ္ထားသူေတြမွာမွ အဓိက လူအုပ္စု ေလးခု႐ွိပါတယ္။

လူတစ္စု အုပ္စုတစ္ခု ႐ွိတယ္ဆိုပါစို႔။ အဆိုပါအုပ္စုရဲ႕ စီမံခန္​ ့ခြဲမႈကို ေႏွာင့္ေႏွးေအာင္ အ​ေႏွာင္​့အယွက္​ ျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္​သူက ပထမ အမ်ိဳးအစားပါ။ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ ႐ႈျမင္ပံုတစ္ခုအရ မိမိတို႔အုပ္စုထဲကို တစ္​စံုတစ္​ရာ ေပါင္းထည့္သည္ကို လက္ခံေသာ အစုအဖြဲ႕ရဲ႕ စီမံခန္​ ့ခြဲမႈကို အ​ေႏွာင္​့အယွက္​ ျဖစ္ေစသူ တစ္စံုတစ္ေယာက္ဟာ အပယ္ခံ/အႏွိမ္ခံ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ခါတေလ အေပးအယူလုပ္ဖို႔ အျပန္အလွန္သေဘာထားမ႐ွိ ခက္ခဲျခင္းေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕လူေတြက ဖယ္​ထုတ္​ခံ အပယ္ခံျဖစ္ရပါတယ္။ အျခားအခ်ိန္မွာေတာ့ လူေတြ အလြယ္​တကူ ဖယ္​ထုတ္​ခံရျခင္းက မတူကြဲျပားျခားနားေနလို႔ပါတဲ့။ ပင္ကိုယ္အားျဖင့္ လူေတြဟာ သူတို႔နားမလည္တဲ့ သေဘာက္မေပါက္တဲ့ အ​ေၾကာင္​းအရာေတြကို ေၾကာက္လန္႔တတ္ၾကပါတယ္။

ဒုတိယ အေနနဲ႔ ေျပာခ်င္တာက မိမိတို႔ အသင္းအဖြဲ႕၊ လူအုပ္စု အတြင္းမွာ မတူကြဲျပားျခားနားေနမႈကို ခိုင္မာစြာနဲ႔ အေကာင္းဘက္ကေန ေတြးဆေလ့လာဖို႔လိုပါတယ္။ မိမိတို႔ လူစုထဲမွာ ဘယ္တစ္ေယာက္က အႏၱရာယ္ယူေဆာင္လာသူျဖစ္မလဲ ဆန္းစစ္ၾကည့္ပါ။ လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းမွာက ရန္မူေသာ ရန္လိုေသာသူ၊ မိမိတို႔ အစုအဖြဲ႕ရဲ႕ တန္​ဖိုးရွိ အခ်က္အခ်ာအေၾကာင္းအရာကို ၿခိမ္းေျခာက္သူ၊ မယံုၾကည္ထိုက္ေသာသူ စေသာ စေသာသူမ်ားကို အစုအဖြဲ႕အား ကာကြယ္ေပးသည့္ နည္းလမ္းတစ္ခုအျဖစ္ ဖယ္ၾကဥ္ပစ္ၾကပါတယ္။မိမိတို႔ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းအား သတ္သတ္မွတ္မွတ္ အက်ိဳးေက်းဇူး မျပဳႏိုင္သူမ်ားကိုေပါ့ေလ။

တတိယအေနနဲ႔ေျပာရရင္ တစ္​ခါတစ္​ရံ လူအုပ္စု သို႕မဟုတ္ အဖြဲ႔တစ္ခုအေနျဖင့္ အသင္း၀င္ မန္ဘာပမာဏ ေတာ္သင့္ၿပီလို႔ ခံစားမိတဲ့အခါ ဘယ္လိုအက်ိဳးေက်းဇူးပဲရရ အသင္းထဲကို ထပ္မထည့္ ထပ္ၿပီးလက္မခံဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုၾကတယ္။ ပုဂၢလိကဆံုးျဖတ္ခ်က္သက္သက္မဟုတ္ဘဲ အသင္​းအဖြဲ ့အေနျဖင့္ အသင္း၀င္ပမာဏ ထပ္တိုးလာဖို႔ ပြားလာဖို႔ စိတ္​မ၀င္​စားျခင္းျဖစ္ပါတယ္ဗ်။

စတုတၳအေနနဲ႔ေျပာရရင္ မနာလိုစိတ္ အဘိဇၥၽာပြားေသာ လူအုပ္စု႐ွိေနတာမ်ိဳး သိဖို႔လိုတယ္။ ဉာဏ္​ပညာ ျမင့္မားတာ၊ အားကစားစြမ္းရည္၊ အလွအပဆိုင္ရာ ၊ ဂီတဆိုင္ရာ ပင္ကိုစြမ္းရည္ ၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ စိတ္ခ်ယံုၾကည္မႈ၊ သို႔မဟုတ္ အေပါင္းလကၡဏာေဆာင္တဲ့ ထင္႐ွားတဲ့ အမူအက်င့္ေတြလို အျခားသူမ်ား မရွိေသာ မပိုင္ဆိုင္ေသာ ဂုဏ္ျဒပ္ အရည္​အခ်င္​းမ်ား ပိုင္ဆိုင္ထားရင္ မ်က္ေမွာက္မွာ သူတို႔ရဲ႕ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို သတိေပးသလို ျဖစ္ေနႏိုင္တာကိုး။ အဲဒါက သူတို႔အတြက္  သိကၡာက်တဲ့ ခါးသီးေသာ ခံစားခ်က္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ့္ကိစၥမဟုတ္ သူတို႔ အေၾကာင္းကိစၥတစ္ခုပါ။

(၃) လူမႈ၀န္းက်င္ကေန ဘယ္လို အပယ္ခံ /အႏွိမ္ခံ ရတယ္ဆိုတာသိခြင့္ရခဲ့ရင္ စိတ္အ​ေႏွာင္​့အယွက္​ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္ဆိုတာလည္း သိထားပါ။ လူေတြရဲ႕ ဖယ္ၾကဥ္ခံရျခင္းက စိတ္ဓာတ္က် ျခင္း၊ ပူပန္ေသာကေရာက္ျခင္း၊ ေဆး၀ါး တလြဲသံုးျခင္း၊ လူေတြနဲ႔ အဆက္ျပတ္ ကင္းကြာျခင္း၊ ေက်ာင္းအတြင္း စြမ္းေဆာင္ရည္ က်ဆင္းျခင္း၊ မိမိကိုယ္​ကို သတ္ေသျခင္း၊ ၿပီးေတာ့ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ျခင္းမ်ားနဲ႔ေသာ္မွ အခ်ိတ္အဆက္ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။

အသိုက္​အ၀န္​းကေန ဖယ္ၾကဥ္ခံရျခင္းက ဦး​ေဏွာက္​ရဲ႕ အေျခခံလုပ္ငန္းေဆာင္တာကို ေျပာင္းလဲႏိုင္ၿပီး ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္႐ွိေသာ ဆံုးျဖတ္​ခ်က္​ခ် ျခင္းမ်ားစီ ဦးတည္သြားေစပါတယ္။

(၄) လူမႈ၀န္းက်င္က ဘယ္လို အပယ္ခံ /အႏွိမ္ခံ ရတယ္ဆိုတာက ေကာင္းက်ိဳးျဖစ္ထြန္းႏိုင္ေစတာကို လည္းသိဖို႔လိုတယ္။ လတ္​တ​ေလာ ေလ့လာမႈ တစ္ခုအရ သည္အပယ္ခံ /အႏွိမ္ခံကိစၥက တစ္​ခါတစ္​ရံ အေပါင္းလကၡဏာ သေဘာေဆာင္ႏိုင္ပါတယ္။

သူတို႔အျမင္ သူတို႔ယူဆခ်က္ေတြက အျခားသူမ်ားနဲ့မတူျခင္းကို ဂုဏ္ယူေသာ တသီးတသန္႔ သေဘာ႐ွိသည့္ လ့ူမ်ားအေနနဲ႔ လည္း လူ႔အသိုက္အ၀န္းက ဖယ္ၾကဥ္ခံရတတ္ပါတယ္။ သည္ကိစၥမွာ အမွီအခိုကင္းကင္း လြတ္လပ္သည့္ စိတ္ဓာတ္႐ွိသူမ်ားအတြက္ အဖယ္ၾကဥ္ခံ/အပယ္ခံရတာက တီထြင္​ၾကံဆႏိုင္စြမ္းကို ႏိႈးေဆာ္အားေပးကူညီသမႈ ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။

လူအုပ္စု သို႔မဟုတ္ အသင္​းအဖြဲ ့ရဲ႕ အစိတ္​အပိုင္​းတစ္ခုျဖစ္ေနျခင္းက အျမဲတမ္းေတာ့ ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ မျဖစ္ေလာက္ပါ။ အုပ္​စု / ဂိုဏ္​းအဖြဲ ့ဆိုတာ အလြန္မြန္းၾကပ္ေစႏိုင္တာပါ။ သူတို႔ အသင္း၀င္မ်ားရဲ႕ အသြင္​အျပင္​၊ အေတြးအျမင္၊ အ၀တ္အစား၊ ၿပီးေတာ့ ဣေျႏၵရရေနတာ အဆင္ေျပတာကိုပဲ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားမယ္ေလ။

အုပ္စုတစ္ခု ၊ ဂိုဏ္​းအဖြဲ ့တစ္ဖြဲ႕ရဲ႕ အစိတ္​အပိုင္​း သို႔မဟုတ္ အသင္း၀င္မျဖစ္ျခင္းက ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ စစ္မွန္စြာေနဖို႔နဲ႔ စစ္မွန္တဲ့ ခင္မင္ရင္းနီးမႈမ်ား တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးဖို႔ အကူအညီ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ မိမိရဲ႕ တီထြင္​ၾကံဆမႈ သို႔မဟုတ္ ပင္ကိုလကၡဏာအား မြန္​းၾကပ္​မႈ မျဖစ္ေစပါ။

အေမး နဲ႔ အေျဖအခ်ိဳ႕ (Community Q&A)

(၁) Question :
ေက်ာင္းမွာ က်ေနာ္နဲ႔ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္ခ်င္သူ တစ္ေယာက္မွ မ႐ွိဘူး။ က်ေနာ္က ႐ုပ္ဆိုးလို႔လား၊ ဘာကြာျခားေနလို႔လဲဗ်ာ?

Answer:
လူေတြဘာေတြးေနလဲ ဘာထင္ေနလဲဆိုတာ ဂ႐ုမစိုက္သင့္ဘူး။ သူတို႔နဲ႔ မတူကြဲျပားေနတာကလည္း အဆိုးမဟုတ္ပါဘူး။ အ​ေပၚယံ အသြင္​အျပင္​ တစ္ခုတည္းေၾကာင့္ေတာ့ ဟုတ္ဟန္မတူဘူးဗ်။ မိမိရဲ႕ အေပၚယံ အသြင္​သဏၭာန္​ကို သေဘာမက်ဘူးဆိုရင္ ေျပာင္းပစ္ပါ။ ဒါေပမဲ့ေနာ္ အတြင္းအႏွစ္ကိုေရာ ေျပာင္းလဲဖို႔လိုမယ္။ ေကာင္းမြန္မ်ွတတဲ့ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး တစ္ခု႐ွိျခင္း ပိုင္ဆိုင္ျခင္းက ပိုအေရးပါတာေပါ့။

(၂) Question:
က်ေနာ့္ ဘ၀တစ္ေလ်ာက္လံုးလိုလို အပယ္ခံတစ္ေယာက္ျဖစ္ေနခဲ့တာပါ။ ကေလးတစ္ေယာက္၊ ဆယ္ေက်ာ္သက္ တစ္ေယာက္၊ လူႀကီးတစ္ေယာက္ ဘယ္အရြယ္ကလို႔ လက္ညိွဳးထိုးျပရမလဲ မသိေတာ့ဘူး။ က်ေနာ္က တစ္သက္လံုး ဒီပံုစံ ဒီအေနအထား အတိုင္းျဖစ္ေနရမယ္လို႔ လူေတြက ဘာေၾကာင္႔ထင္ျမင္ယူဆ ၾကတာလဲဗ်ာ။ သူတို႔ က်ေနာ့္ကို စေနာက္ေနၾကတာမ်ားလား။

Answer:
က်ေနာ္လည္းပဲ အပယ္ခံ အႏွိမ္ခံ တစ္ေယာက္ျဖစ္ခဲ့တာပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္က သည္ကိစၥကို ေကာင္းတဲ့အရာတစ္ခုအျဖစ္ ျမင္ၾကည့္ဖို႔ႀကိဳးစားတယ္ဗ်။ က်ေနာ့္အျမင္ ေက်ာင္းမွာ ေပၚျပဴလာျဖစ္တဲ့ မိန္​းက​ေလးအားလံုးဟာ အရာရာ အလြန္​အကၽြံ စိတ္ပုတ္လြန္းတယ္လို႔။ ဒီ​ေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ေျပာခဲ့တယ္ေလ `မင္း ေပၚျပဴလာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေပၚျပဴလာ ျဖစ္ေနတဲ့ လူေတြက တကယ့္ တဇြတ္​ထိုး အ႐ိုင္းအစိုင္းေတြ၊ မင္း အဲ့သလို ျဖစ္ခ်င္လို႔လား´ လို႔။

က်ေနာ္ အပယ္ခံ တစ္ေယာက္လို႕ စတင္ခံစားရတဲ့အခ်ိန္တိုင္း ေျပာခဲ့သလိုေလး ျပန္ျပန္သတိကပ္ရတာပါပဲ။ ႐ိုး႐ိုး သားသား ေျပာရရင္ ကြၽန္ေတာ္ ဘယ္တစ္ခုမွ သိပ္ဂ႐ုမစိုက္ပါဘူး။ အဲ့ဒီ ေပၚျပဴလာ ျဖစ္တယ္ ဆိုတဲ့ ေကာင္မေလးေတြ က်ေနာ့္အတြက္ အလုပ္လုပ္ေပးရတာနဲ႔ အဆံုးသတ္​လိမ္​့မယ္​ တစ္ေန႔ေန႕ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္ေပါ့။

(၃) Question:
ကိုယ့္အိမ္မွာကိုပဲ ဖယ္ၾကဥ္ခံေနရတယ္ဆိုေတာ့ အျခားမိသားစု၀င္ေတြနဲ႔ အေပးအယူအခ်ိတ္အဆက္မိေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲဗ်။ ကြၽန္ေတာ္စိတ္၀င္စားတဲ့အရာေတြကို မိသားစု၀င္​မ်ားက အေထာက္အပံ့မျပဳ ၾကတာ အခ်ိန္ၾကာလာေတာ့ နာက်င္သလိုခံစားရတယ္။ ဘာက ျပႆနာ ဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္ တကယ္မသိဘူး။

Answer:
လူတိုင္းက မိမိတို႔ကိုယ္ပိုင္အိမ္အတြင္းမွာ လံုျခံဳစိတ္ခ်ရၿပီး သက္ေသာင့္သက္သာ ျဖစ္ေနသင့္ပါတယ္။ လူေတြက သို႔မဟုတ္ မိသားစု၀င္ေတြက ကိုယ့္ယူဆခ်က္/စိတ္ကူးကို နားေထာင္မေပးဘူး၊ အေထာက္အပံ့မျပဳဘူးဆိုရင္ ကိုယ့္ကိုယံုၾကည္မႈ႐ွိသူ ကိုယ္ကလည္း ယံုၾကည္မိသူ တစ္စံုတစ္ေယာက္ကို ေျပာျပ ဖြင့္ဟပါ။ ဆရာတစ္ေယာက္၊ လမ္းၫႊန္ခ်က္ေပးႏိုင္တဲ့ အၾကံဉာဏ္​​ေပးသူ၊ သို႔မဟုတ္ ကိုယ့္အိမ္မွာမေနေသာ အျခား မိသားစု၀င္ျဖစ္ျဖစ္ အားလံုးက ေကာင္းမြန္တဲ့ ေရြးပိုင္ခြင့္ပါပဲ။

(၄) Question :
ကြၽန္ေတာ္နဲ႔ ဒီဇိုင္း၊ ကာလာ တစက္ကေလးမွမတူတဲ့ အတန္းထဲက တစ္ေယာက္ေယာက္နဲ႔ သူငယ္ခ်င္း ဘယ္လိုျဖစ္လို႔ရမလဲဗ်။

Answer:
သူတို႔ရဲ႕ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္ဖို႔ တစ္စံုတစ္ေယာက္နဲ႔ အတိအက်ႀကီးတူေနဖို႔ မလိုပါဘူး။ ႀကိဳးစားေနဖို႔ေတာ့လိုတယ္။ ေက်ာင္းခ်ိန္ျပင္ပ သူတို႔​ထဲက လူအမ်ားစုပါ၀င္ေသာ အသင္းအဖြဲ႕ သို႔မဟုတ္ ကိုယ့္စိတ္ပါ၀င္စားမႈကို  ဆြဲ​ေဆာင္​မႈေပးနိုင္တဲ့ လႈပ္႐ွားမႈအစီအစဥ္ေတြမွာ ခ်ိတ္ဆက္ ပါ၀င္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္ပါ။ ကိုယ္နဲ႕ အႀကိဳက္စ႐ိုက္ေတြ အမ်ားစု ခပ္ဆင္ဆင္တူတဲ့  တစ္ေယာက္ေယာက္ကို ေတြ႕ဖို႔ အခြင့္ေကာင္းတစ္ခုပဲေလ။

Alex Aung (8 August 2018)

Resource: www.wikihow.com