LGBT Traveller’s Guide

LGBT ခရီးသြားလမ္းညႊန္

LGBT ေတြဟာ မူလပင္ကိုက ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ေနတတ္တဲ့ တက္ၾကြတဲ့ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းတစ္ခုပါ။ ကမာၻ႕နုိင္ငံအႏွံ႕အျပားမွာလည္း LGBT ေတြအတြက္ သြားေရာက္လည္ပတ္ဖြယ္ရာ ေကာင္းလွတဲ့ ၿမိဳ႕ျပ (သို႕) သဘာဝအလွမ်ားနဲ႕ သာယာဝေျပာၿမိဳင္ဆို္င္လွပေနတဲ့ ေနရာအခ်ိဳ႕ကိုတင္ျပပါရေစ။

၁။ ေျမာက္အေမရိက
ကေနဒါ နုိင္ငံမွာရွိတဲ့ တိုေရာန္တို (Toronto) ၿမိဳ႕ဟာဆိုရင္ LGBT ေတြ အမ်ားဆံုး သက္ဝင္လႈပ္ရွားေနထိုင္ ေနထို္င္ေနတဲ့ ကမာၻ႕ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားထဲက တစ္ၿမိဳ႕ပါ။ LGBT Team မ်ားႏွင့္ ၄င္းတို႕အတြက္ ရည္ရြယ္ထားတဲ့ စားေသာက္ဆိုင္မ်ား၊ ဘားမ်ား၊ ကလပ္မ်ား၊ အျခားေဖ်ာ္ေျဖေရး စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ စည္ကားေသာျမိဳ႕ ျပ ေလးတစ္ၿမိဳ႕ျဖစ္ပါတယ္။

Montreal (ေမာန္ထရီးယလ္) ၿမိဳ႕ဟာဆိုရင္လည္း ဒီလိုပဲ Gay -–Friendly ပတ္ဝန္းက်င္တစ္ခုျဖစ္ၿပီး ေဂးမိသားစု အေတာ္မ်ားမ်ား အပန္းေျဖေပ်ာ္ပဲြစား လာေရာက္လည္ပတ္ေလ့ရွိတဲ့ ၿမိဳ႕ကေလးတစ္ၿမိဳ႕ျဖစ္ပါတယ္

သူဟာ August လမွာ ဆိုရင္လည္း Pride Parade ေတြနဲ႕ စည္ကားေနတတ္ျပန္ပါတယ္။ ဒီလိုပဲ တျခား Vancou ver, Ottawa,Edmonton,St John,Moncton,Halifax စတဲ့ေနရာေတြဟာဆိုရင္လည္း LGBT Parade ေတြနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ Event ေတြကို တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး လိွဳက္လွဲစြာလက္ခံက်င္းပေလ့ရွိတဲ့ ၿမိဳ႕ေလးေတြလဲ ျဖစ္ပါတယ္။

မက္စီကုိ (Mexico) ဟာကက္သလစ္နုိင္ငံျဖစ္ၿပီး ကမ္းေျခပိုင္ေနရာေဒသေတြမွာဆို္္ရင္လည္း LGBT ေတြ အတြက္ လြတ္လပ္စြာေပ်ာ္ရႊင္နုိင္မယ့္ ဘားေတြ၊ ဒစ္စကိုေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားရွိပါတယ္။ မက္စကိုစီတီး  (Mexico city) ဟာဆုိရင္လည္း လက္တင္ - အေမရိက မွာ လိင္တူခ်စ္သူလက္ထပ္ျခင္းကို ပထမဆံုး တရားဝင္ခြင့္ျပဳခဲ့တဲ့ ၿမိဳ႕တစ္ခုလည္းျဖစ္ပါတယ္။ Acapulco ,Puerto, Vallarta စတဲ့ၿမိဳ႕ျပေတြဟာဆိုရင္လည္း ေဂးအလွျပေမာင္ေတြ ကျပေဖ်ာ္ေျဖတဲ့ ဘားေတြ ကလပ္ေတြမ်ားနဲ႕ ညဘက္စည္ကားလွတဲ့ လည္ပတ္စရာေကာင္းတဲ့ ေနရာေတြလည္း ျဖစ္ၾကပါတယ္။

၂။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု
အေမရိကန္အေရွ႕ေျမာက္ပို္င္းနဲ႕ အေနာက္ဘက္ကမ္းေျခေတြဟာ LGBT ခရီးသြားမ်ားအတြက္ သိပ္ကိုေရြးျခယ္ သင့္တဲ့ေနရာမ်ားပါ။ Hollywood ကေတာ့  ေျပာစရာမလိုေအာင္ ကမာၻေက်ာ္ Celebrity မ်ားနဲ႕ သူတို႕ရဲ႕ လႊမ္းမုိး မႈေတြ သက္ဝင္ေနတဲ့ညမ်ားနဲ႕ ၿမိဳ႕ျပႀကီးတစ္ခုေပါ့။ အဲ့ဒီ အယ္လ္ေအကေနပဲ ႏွစ္နာရီေလာက္ အေရွ႕ဘက္ကို ကားေမာင္းထြက္ခဲ့ရင္  Palm Springs လို႕ေခၚတဲ့ကႏာၱရအပန္းေျဖစခန္းႀကီး တစ္ခုရွိပါတယ္။ Easter ပဲြေတာ္ကာလအတြင္းမွာ ဆိုရင္္းလည္း LGBT ခရီးသြားေတြလည္ပတ္သူေတြအတြက္ White-Party ဆိုၿပီး စီစဥ္ထားျပန္ပါတယ္တဲ့။ San Franciso, San Diego, Seattle, West Hollywood စတဲ့ ၿမိဳ႕ေလးေတြလည္း ေမ့မထားရမယ့္ အေရာက္သြားသင့္တဲ့ ခရီးစဥ္မ်ား ထဲမွာပါဝင္ပါတယ္။

အေရွ႕ေျမာက္ဘက္မွာရွိတဲ့ LGBT – Friendly ၿမိဳ႕ေတာ္ေတြကေတာ့ ထိပ္ဆံုးမွာ Washington D.C နဲ႕ Boston, Philadelphia,Pennsylvania က New Hope, New York, Chelsea, Massachusetts က Northampton, New Jersey က Ocean Grove, Province Town နဲ႕ Rehoboth Beach တို႕ျဖစ္ပါတယ္။

ျပည္ေထာင္စု အေနာက္လယ္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ LGBT ေတြလည္ပတ္ဖြယ္ရာ စိတ္ဝင္စားစရာ ေနရာေကာင္းေလးမ်ား ကေတာ့ Chicage, Michigan မွာရွိတဲ့ Saugatuck နဲ႕ ေဂးကလပ္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိတဲ့ Minneapolis တို႕ပဲျဖစ္ပတယ္။

ေတာင္ပိုင္းမွာေရာလို႕ ေမးလာရင္ေတာ့ အရင္ဆံုး LESBIAN ေတြအတြက္ ဘားေတြ ၊ကလပ္ေတြ အမ်ားဆံုးရွိတဲ့ Asheville က္ို ညႊန္ျပ႔ရပါလိမ့္မယ္။ Atlanta, Ft.Lauderdale , "Gay only"”ဆုိတ့စာသားမ်ား နဲ႕ ဖိတ္ေခၚႀကိဳဆိုေနတဲ့ ဟိုတယ္ေတြ အပန္းေျဖစခန္းေတြ ေတြ႕ရမယ့္ Galveston, ပါတီေတြမ်ားစြာနဲ႕ LGBT ေတြအတြက္ ၿမိဳင္ဆိုင္တဲ့ ပဲြမ်ားက်င္းပေလ့ရွိတဲ့ Key West နဲ႕ White party ကိုမူလလက္ခံက်င္းပခဲ့တဲ့ Miami Beach, New Orleans, San Juanဆိုတဲ့သက္တမ္း (၅၀) ေက်ာ္ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ ကြ်န္းစုႀကီးနဲ႕ Caribbean ရဲ႕ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္တဲ့ Puerto Rico စတာေတြကို ညႊန္ျပရပါလိမ္မယ္။ အေမရိကန္အလည္ပိုင္းမွာဆိုရင္ေတာ့ Costa Rica နဲ႕ ပစိဖိတ္ေဒသမွာ အလွဆံုးကမ္းေျခအမ်ားဆံုးရွိတဲ့ စာရင္းဝင္ Manuel Antonio ေတြပါ။

၃။ ေတာင္အေမရိက
ေတာင္အေမရိကကိုၾကည့္မယ္ဆိုရင္ LGBTေတြခရီးသြားေတြ မျဖစ္မေနေရာက္သင့္တဲ့ Romantic ဆန္တဲ့ေန ရာေတြအမ်ားဆံုးရွိမယ့္ ေနရာေတြကေတာ့ Argentina ကမာၻေပၚမွာနာမည္းအႀကီးဆံုး Gay Beach စာရင္းဝင္ Rio De Janeiro ရွိတဲ့ Brazil, Chile နဲ႕ Uruguay တို႕ျဖစ္ပါတယ္။ အေရွ႕အလယ္ပို္င္းမွာဆိုရင္ Israel နဲ႕ Turkey  ဥေရာပဆိုရင္ Austria, Belgium, Czech Republic, Denmark, Finland ဝတ္ေကာင္းစားလွနဲ႕ တက္ၾကြတဲ့လူေနမႈပံုစံေတြ ကမာၻ႕ေခတ္အမွီဆံုး အလွအပအသံုးအေဆာင္ေတြရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ France, Berlin, Hamburg ရွိတဲ့ Germany, ေရွးက်တဲ့ အင္ပါယာအေမြအႏွစ္ၿမိဳ႕ျပေဟာင္းေတြနဲ႕Greece,  Hungary, Iceland, Ireland ေနာက္စဲြမက္ဖြယ္ရသာသစ္ ေဒသအစားအစာေတြနဲ႕ သင့္ကိုခံတြင္းေတြ႕ဆဲြေဆာင္ေစမယ့္ ၿမိဳေတာ္မ်ားနဲ႕ Italy လိင္တူခ်င္းလက္ထပ္ခြင့္ နုိင္ငံမ်ားရဲ႕ ဖခင္ Netherland, Portugal, Poland,Norway, Spain, Sweden, Switzerlandနဲ႕ ျဗိိတိန္ႏိုင္ငံႀကီးတို႕ပဲျဖစ္ပါတယ္။

(The Corner Magazine မွ မွီျငမ္းထားပါသည္။)

မူလေရးသားတင္ဆက္သူ _ စစ္ရိပ္

#dfl #sittriat #lgbt

လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပား ၾကပ္ျခင္းအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

ေရးသားသူ Arkar Hein
ေဆးပညာပိုင္းဆုိင္ရာတည္းျဖတ္သူ Dr. Thurein Hlaing Win

လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားႃကပ္ျခင္းဟာ ေမြးကင္းစအ႐ြယ္နဲ႔ ကေလး အ႐ြယ္ေတြမွာ ျဖစ္တတ္ၿပီး တစ္ခါတစ္ရံ လူလားေျမာက္တဲ့ အ႐ြယ္အထိ ျဖစ္ပြားတတ္ပါတယ္။ လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားက်ပ္ျခင္း ဆိုတာ အႀကီးအက်ယ္ကုသရတဲ့ ေရာဂါ တစ္ခု မဟုတ္ေပမဲ့ လိင္တံနီရဲျခင္း၊ နာက်င္ျခင္းနဲ႔ ေရာင္ရမ္းျခင္းတို႔ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားၾကပ္တဲ့အခါ အမ်ိဳးသားေတြ

ဆီးသြားတဲ့ အခ်ိန္နဲ႔ လိင္မႈ ကိစၥေတြကိုပါ ထိခိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ ေလ့လာခ်က္ေတြအရ အမ်ိဳးသား ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ေနာက္ျပန္ဆြဲလို႔မရတဲ့ လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပား ေတြရွိၾကတယ္ လို႔ သိရပါတယ္။

လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး သိေကာင္းစရာ အခ်က္မ်ား

လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားဟာ မူလကတည္းက လိပ္တံကို အုပ္ထားေပးထားတာ သဘာဝတစ္ရပ္ပါပဲ။ ဒီလို လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားကို ငယ္ငယ္ကတည္းက ျဖတ္ထုတ္လိုက္ရင္ လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပား က်ပ္ျခင္း မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။

တစ္ခါတစ္ရံ  phimosis လို႔ေခၚတဲ့ လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားက တင္းက်ပ္သြားၿပီး အေနာက္ကို ျပန္လွန္လို႔မရေတာ့တဲ့ အေျခအေနေတြရွိတတ္ပါတယ္။လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပား က်ပ္ျခင္းကို ကုသျခင္းဟာ ျဖစ္ပြားရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းနဲ႔ ေရာဂါလကၡဏာ အေပ်ာ့၊ အျပင္းအေပၚ မူတည္ၿပီး အမ်ိဳးမ်ိဳးကုသႏိုင္ပါတယ္။

လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပား က်ပ္ျခင္း အမ်ိဳးအစား ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ

ေဆးပညာအရ လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပား က်ပ္ျခင္းကို ေအာက္ပါ အမ်ိဳးအစားေတြအတိုင္းခြဲျခားထားပါတယ္။ အဲ့ဒါေတြကေတာ့-

(၁) Phimosis

လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပား က်ပ္ေနၿပီး ေနာက္ကို ျပန္႐ုပ္လို႔မရတဲ့ အေျခအေနကို Phimosis လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒီအေျခအေနဟာ အသက္ ၂ ႏွစ္ကေန ၆ ႏွစ္အတြင္း ကေလးမ်ားမွာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီလို အေျခအေနေတြမွာဆိုရင္ နာက်င္ျခင္း၊ ေရာင္ရမ္းျခင္း၊ ဆီးသြားတဲ့အခါ ခက္ခဲျခင္း မျဖစ္သ၍ Phimosis အေျခအေနကို စိုးရိမ္စရာ မလိုပါဘူး။

(၂) Paraphimosis

Paraphimosis ဆိုတာ အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္ရဲ႕ လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားကို ေနာက္ျပန္ဆြဲထုတ္လိုက္ၿပီးရင္ ပုံမွန္ အေနအထား မေရာက္တဲ့ ျဖစ္စဥ္ကို ေခၚတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ျဖစ္စဥ္မ်ိဳးျဖစ္တဲ့အခါ လိင္တံမွာ ေသြးမေလွ်ာက္ျခင္းေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္တစ္ရွဴးမ်ား ပုပ္ပြပ်က္စီးျခင္းနဲ႔ လိင္တံထိပ္ကို ျဖတ္ေတာက္ရျခင္းတို႔ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ Paraphimosis ဟာ Phimosis ထက္ ပိုျပင္းထန္တဲ့ ေဝဒနာျဖစ္ၿပီး Paraphimosis  ျဖစ္ၿပီဆုိရင္ လိင္တံတစ္ေလွ်ာက္ ေသြးေၾကာ ျပန္စီးဆင္းေစဖို႔အတြက္ ထိေရာက္တဲ့ အေရးေပၚ ကုသမႈကို ခံယူသင့္ပါတယ္။

phimosis ျဖစ္ပြားရျခင္း အေၾကာင္းရင္းမ်ား

phimosis ဟာ ခႏၶာကိုယ္ေၾကာင့္ျဖစ္ႏိုင္သလို ေရာဂါေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

ခႏၶာကိုယ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားတဲ့ phimosis 

ဒီလို ျဖစ္ပြားတဲ့ phimosis မွာ ေမြးကတည္းက လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားက က်ပ္ေနၿပီး ဒီအေျခအေနဟာ အသက္ ၆ ႏွစ္ ၊ ၇ ႏွစ္အ႐ြယ္မွာ ေပ်ာက္ကင္းသြားတတ္ၾကပါတယ္။

ေရာဂါေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ phimosis 

ေရာဂါေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ phimosis ဟာ ကူးစက္ခံရျခင္း၊ ေရာင္ရမ္းျခင္းနဲ႔ အမာ႐ြတ္တို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာပါ။ phimosis ကို ျဖစ္ေစတဲ့ ေရာဂါေတြကေတာ့-

Balanitis

Balanitis လို႔ေခၚတဲ့ လိင္တံထိပ္ပိုင္း ေရာင္ရမ္းေနျခင္းေၾကာင့္ လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားက်ပ္သြားျခင္း၊ ဆီးသြားခ်ိန္နာက်င္ျခင္းနဲ႔ တစ္ျခားေဝဒနာေတြကို ခံစားရႏိုင္တဲ့ ေရာဂါ။ Balanitis  ျဖစ္တဲ့ တစ္ခ်ိဳ႕လူေတြမွာဆိုရင္ လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားေအာက္က ျပည္ေတြ ထြက္တတ္ၾကပါတယ္။

Balanoposthitis

လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပား မျဖတ္ေတာက္ထားတဲ့ အမ်ိဳးသားေတြမွာဆိုရင္ balanitis လို႔ေခၚတဲ့ လိင္တံထိပ္ပိုင္း ေရာင္ရမ္းျခင္းနဲ႔ posthitis လို႔ေခၚတဲ့ လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပား ေရာင္ရမ္းျခင္းတို႔ (၂) ခုလုံးျဖစ္ပြားတဲ့ balanoposthitis ေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ မႈိေရာဂါေတြေၾကာင့္ ေရာဂါ ကူးစက္ျခင္းေတြကလည္း balanoposthitis လို႔ေခၚတဲ့ လိင္တံထိပ္ပိုင္းေရာ၊

အေရျပားေရာ (၂) ခုလုံးေရာင္ရမ္းျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုကူးစက္ခံရရင္ အမာ႐ြတ္ျဖစ္ေပၚၿပီး လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားက်ပ္ျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

လိင္ဆက္ဆံျခင္းမႈ တစ္ဆင့္ကူးစက္တတ္ေသာ ေရာဂါမ်ား (Sexually transmitted infections (STIs))

တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ STI ေရာဂါေတြက လိင္တံထိပ္ပိုင္း ေတြကို ေရာင္ရမ္းေစၿပီး လိင္တံ တင္းမာျခင္းနဲ႔ ေနရထိုင္ရခက္ျခင္းတို႔ကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပား က်ပ္ျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ STI ေတြကေတာ့ –

လိင္အဂၤါ ေရယုန္ေပါက္ျခင္း၊
ဆီးပူေညာင္းက် (ကာလသား ေရာဂါ)၊
ဆစ္ဖလစ္ေရာဂါ တို႔ျဖစ္ၾကပါတယ္။

အေရျပားရဲ႕ အေျခအေန 

တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ အေရျပားေရာဂါေတြကလည္း လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားက်ပ္ျခင္းကို ပိုဆိုး႐ြားေစတတ္ပါတယ္။ အဲ့ဒါေတြကေတာ့-

ႏွင္းခူနာ – ႏွင္းခူနာက အေရျပားကို ေျခာက္ေသြ႕ေစၿပီး အေရျပားကို အခ်ပ္လိုက္ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
Lichen planus  ဆိုတဲ့ ေရာင္ရမ္းတဲ့ အရည္ျပား အဖုမ်ား ထြက္တဲ့ ေရာဂါ၊
Lichen sclerosus – ဒီေဝဒနာဟာ လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားနဲ႔ လိင္တံထိပ္ပိုင္းေတြမွာ အျဖဴေရာင္ အေရျပားအကြက္ေတြကို ျဖစ္ေစၿပီး အမာ႐ြတ္ေပၚေစႏိုင္ပါတယ္။
အနီပိမ့္မ်ားထသည့္အေရျပားေရာဂါမ်ိဳး (Psoriasis) – ဒီေရာဂါဟာဆိုရင္ မာကြၽတ္၊ ေျခာက္ေသြ႕တဲ့ အေရျပားအခ်ပ္ေတြ ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ ေရာဂါ ျဖစ္ပါတယ္။

အသက္အ႐ြယ္

အသက္အ႐ြယ္ေၾကာင့္လည္း Phimosis  လို႔ေခၚတဲ့ လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပား က်ပ္ေနၿပီး ေနာက္ကို ျပန္႐ုပ္လို႔မရတဲ့ အေျခအေနျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အသက္ႀကီးလာတာနဲ႔ အရည္ျပားဟာ မာတင္းလာၿပီး မေပ်ာ့ေျပာင္းေတာ့တဲ့ အတြက္ ျဖစ္ရတာပါ။

Paraphimosis ေရာဂါ ျဖစ္ပြားျခင္း အေၾကာင္းရင္းမ်ား

အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္ရဲ႕ လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားကို ေနာက္ျပန္ဆြဲထုတ္လိုက္ၿပီးရင္ ပုံမွန္အေနအထားမေရာက္တဲ့ ျဖစ္စဥ္ကို Paraphimosis လို႔ေခၚပါတယ္။ လိင္တံထိခိုက္ဒဏ္ရာရျခင္းေတြက Paraphimosis ကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ျခား ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြကေတာ့-

Phimosis  လို႔ေခၚတဲ့ လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပား က်ပ္ေနၿပီး ေနာက္ကို ျပန္႐ုပ္လို႔မရတဲ့ အေျခအေန၊
ကူးစက္ေရာဂါ ခံစားရျခင္း၊
လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားကို အခ်ိန္အၾကာႀကီး ေနာက္ကို ႐ုပ္ထားမိျခင္း
လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားကို ၾကမ္းတမ္းစြာ ေနာက္ကို ႐ုပ္ျခင္း။
ကုသနည္းမ်ား

ဘာေဝဒနာမွ မခံစားရရင္ေတာ့ ဘာကုသမႈမွ မလိုပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေဝဒနာခံစားေနရၿပီဆိုရင္ ေအာက္ပါနည္းလမ္းေတြက ေဝဒနာကို ေလ်ာ့ပါးေစႏိုင္ပါတယ္။

လိင္တံ သန႔္ရွင္းေရး

လိင္တံကို က်န္းမာေရးနဲ႔ အညီ သန႔္ရွင္းစြာ ထားျခင္းဟာ လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပား က်ပ္ျခင္း ေဝဒနာကို ေလ်ာ့နည္းေစႏိုင္ပါတယ္။ အဲ့ဒါေတြကေတာ့-

လိင္တံကို ေရေႏြးေႏြး၊ ဆပ္ျပာအေပ်ာ့စားျဖင့္ ညင္သာစြာေဆးေၾကာေပးျခင္း၊

လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားကို ညင္သာစြာ ေနာက္ကိုလွန္ၿပီး အတြင္းပိုင္းကို ေဆးေၾကာျခင္း
(သတိထားရန္။ ကေလးငယ္မ်ားနဲ႔လူငယ္ဘဝမွာေတာ့ လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားကို ေနာက္သို႔လွန္ျခင္းဟာ နာက်င္ေစႏိုင္တဲ့အတြက္ မေဆးေၾကာသင့္ပါဘူး။ )

လိင္တံကို ေျခာက္ေသြ႕စြာထားရွိျခင္း၊

အနံ႔ေပ်ာက္ေဆးနဲ႔ အလွဆီတို႔လို ဓာတု ပစၥည္းမ်ားနဲ႔ လိင္တံကို မလိမ္းက်ံျခင္း။

လိင္တံထိပ္ငုံအရည္ျပားကို ဆြဲဆန႔္ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ားျပဳလုပ္ျခင္း
လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားကို လက္ျဖင့္ ပုံမွန္ဆြဲဆန႔္ေပးျခင္းဟာ အေရျပားရဲ႕ ခ်ဳံ၊ ခ်ဲ႕ ႏိုင္စြမ္းကို ထိန္းသိမ္းေပးႏိုင္ၿပီး အေရျပားမာေၾကာျခင္းကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ လိင္တံကို ေဆးေၾကာစဥ္မွာ အေရျပားကို ပုံမွန္ ဆြဲဆန႔္ေပးႏိုင္ပါတယ္။

( ဒီေလ့က်င့္ခန္းဟာ လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားနဲ႔ လိင္တံထိပ္ပိုင္း စတင္ကြဲသြားတဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္တဲ့ အသက္ ၇ ႏွစ္က စလို႔ ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။) ေယာက္်ားေလး အမ်ိဳးမ်ိဳးရဲ႕ ႀကီးထြားျခင္း ျဖစ္စဥ္ေတြက တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ မတူညီတဲ့အတြက္ ဒီေလ့က်င့္ခန္း မျပဳလုပ္မွီ ဆရာဝန္နဲ႔ အရင္ ေဆြးေႏြးသင့္ပါတယ္။

ေဆးဝါးမ်ား

လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားက်ပ္ျခင္းကို ကုသေပးႏိုင္တဲ့ ေဆးဝါး အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိၿပီး ဘယ္လိုေဆးမ်ိဳးကို မွီဝဲရမလဲဆိုတာကေတာ့ ျဖစ္ပြားျခင္း အေၾကာင္းရင္းေပၚမူတည္ပါတယ္။ ေအာက္မွာေဖာ္ျပထားတဲ့ နည္းလမ္းေတြကေတာ့ စဥ္းစားသင့္တဲ့ နည္းလမ္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ေဆးစာမလိုဘဲ ဒီအတိုင္း ေဆးဆိုင္ေတြမွာ ဝယ္ယူလို႔ရတဲ့ steroid ခရင္မ္ ေတြက လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားက်ပ္ျခင္းကို ေပ်ာက္ကင္းေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒီေဆးကိုသုံးမယ္ဆိုရင္ လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားကို ေန႔စဥ္ ၂ လအထိ ပုံမွန္လိမ္းေပးသင့္ပါတယ္။ ဒီေဆးဝါးေတြနဲ႔ လိင္တံထိပ္ငုံအရည္ျပားဆြဲဆန႔္ ေလ့က်င့္ခန္းေတြနဲ႔ တြဲလုပ္ရင္ အထိေရာက္ဆုံးျဖစ္ၿပီး steroid ခရင္မ္ ကို မသုံးေတာ့ဘူးဆိုရင္ေတာင္ ေလ့က်င့္ခန္းက လိပ္တံ အေရျပားက်ပ္ျခင္းကိုကာကြယ္ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေဆးစာႏွင့္တစ္ကြ ဝယ္ယူရေသာ ေဆးမ်ား

လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားက်ပ္ျခင္းက ကူးစက္ေရာဂါေၾကာင့္ျဖစ္တာဆိုရင္ ဆရာဝန္ေတြက ပဋိဇီဝေဆးေတြ ျဖစ္တဲ့ bacitracin နဲ႔ clotrimazole (Lotrimin AF) လိုေဆးမ်ိဳးကို ၫႊန္းေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ထုံေဆးမ်ား

လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားကို ေနာက္ျပန္ဆြဲထုတ္လိုက္ၿပီးရင္ ပုံမွန္ အေနအထား မေရာက္တဲ့ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္တဲ့ paraphimosis မွာဆိုရင္ အရည္ျပားကို ေရွ႕ကို ျပန္ဆြဲထုတ္တဲ့အခါ မနာက်င္ေစဖို႔ ထုံေဆးအဆီေတြ အသုံးျပဳႏိုင္ပါတယ္။

ခြဲစိတ္ကုသမႈမ်ား

တစ္ျခားေသာ နည္းလမ္းေတြက လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားက်ပ္ျခင္းကို မကုသႏိုင္ဘူးဆိုရင္ ခြဲစိတ္ကုသဖို႔လိုလာပါၿပီ။ ခြဲစိတ္ကုသတဲ့ အခါမွာ ခြဲစိတ္ဆရာဝန္က လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားကို ျဖတ္ေတာက္ကုသေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေပမဲ့ ဒီလို ခြဲစိတ္ျခင္းေတြက တစ္ရႈးေတြ အသစ္တစ္ဖန္ ျပန္လည္ျဖစ္ေပၚျခင္းကို မတားဆီးေပးႏိုင္ပါဘူး။

Circumcision (လိင္တံထိပ္ အေရျပားကို ျဖတ္ျခင္း)

လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပား က်ပ္ေနၿပီး ေနာက္ကို ျပန္႐ုပ္လို႔မရတဲ့ အေျခအေန (Phimosis ) နဲ႔  လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားကို ေနာက္ျပန္ဆြဲထုတ္လိုက္ၿပီးရင္ ပုံမွန္ အေနအထားမေရာက္တဲ့ ျဖစ္စဥ္ (Paraphimosis) ၊ လိင္တံထိပ္ပိုင္း ေရာင္ရမ္းျခင္းျဖစ္စဥ္ (balanitis)နဲ႔ လိင္တံ ထိပ္ပိုင္းေရာ၊ အေရျပားေရာ ေရာင္ရမ္းတဲ့ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္တဲ့ balanoposthitis ျဖစ္စဥ္ ၄ မ်ိဳးခန႔္ျဖစ္ၿပီဆိုရင္ ခြဲစိတ္ၿပီး လိင္တံထိပ္ အရည္ျပားကို ဖယ္ရွားဖို႔လိုပါတယ္။ ဒါကို circumcision လုပ္တယ္လို႔လည္းေခၚၿပီး ဂ်ဴးလူမ်ိဳးနဲ႔ မြတ္စလင္ဘာသာဝင္တို႔ရဲ႕ ဘာသာေရး အထိမ္းအမွတ္တစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ circumcision ဟာ ေသြးထြက္ျခင္းနဲ႔ ကူးစက္ေရာဂါ ရႏိုင္ျခင္းတို႔ကို ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အတြက္ ဆရာဝန္မ်ားက ေနာက္ဆုံး နည္းလမ္း အျဖစ္သာ သုံးေလ့ရွိပါတယ္။

ကာကြယ္ျခင္းနဲ႔ အသစ္ထပ္တိုးလာႏိုင္ေသာ နည္းလမ္းမ်ား

ေန႔စဥ္ ပုံမွန္ေဆးေၾကာေပးျခင္းက လိင္တံထိပ္ အေရျပားက်ပ္ျခင္းကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ျခားေသာ ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြကေတာ့

တစ္ကိုယ္ရည္သန႔္ရွင္းေရး ပုံမွန္လုပ္ေပးျခင္း။
ငယ္စဥ္ကတည္းက လိင္တံထိပ္ အေရျပားကို ပုံမွန္ ဆြဲဆန႔္ေပးျခင္း၊
အေရျပားေရာဂါေတြ ေပၚလာတာနဲ႔ ခ်က္ျခင္းကုသျခင္း။
STI ေရာဂါမ်ား မပ်ံ႕ႏွံ႔ေစရန္ ကြန္ဒုံး အသုံးျပဳျခင္း၊
နာက်င္ျခင္းနဲ႔ လိင္တံေခ်ာ္ထြက္ျခင္း မျဖစ္ေစရန္ ေခ်ာဆီ အသုံးျပဳျခင္း။
အေရျပားနဲ႔ လိင္တံထိပ္မွာ ကူးစက္ခံရၿပီဆိုရင္ အမာ႐ြတ္ မျဖစ္ေပၚေအာင္ ခ်က္ျခင္းကုသျခင္း။
ဆရာဝန္မ်ားနဲ႔ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ျခင္းေတြ လုပ္ၿပီး ကုသႏိုင္ပါတယ္။

နိဂုံးခ်ဳပ္
ေယာက္်ားေလးေတြ အမ်ားစုမွာ လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားက်ပ္ျခင္းဟာ လူပ်ိဳေပါက္အ႐ြယ္ေရာက္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဒီအတိုင္း ေပ်ာက္သြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပား က်ပ္ေနၿပီး ေနာက္ကို ျပန္႐ုပ္လို႔မရတဲ့ အေျခအေန (Phimosis ) ဟာ လူပ်ိဳေပါက္အ႐ြယ္အထိ ျဖစ္ေနရင္ နာက်င္ျခင္း၊ လိင္ဆက္ဆံခ်ိန္ အဆင္မေျပျဖစ္ျခင္း၊

ကူးစက္ေရာဂါ ကူးစက္ႏိုင္ျခင္း၊ ဆီးသြားရင္ ခက္ခဲျခင္းတို႔ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို ေဝဒနာေတြကို ဘယ္အသက္အ႐ြယ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ခံစားရေနၿပီဆိုရင္ ဆရာဝန္ထံ သြားေရာက္ျပသသင့္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ Paraphimosis  ( လိင္တံထိပ္ငုံအေရျပားကို ေနာက္ျပန္ဆြဲထုတ္လိုက္ၿပီးရင္ ပုံမွန္ အေနအထားမေရာက္တဲ့ ျဖစ္စဥ္ ) ဟာ အႏၲရာယ္မ်ားတဲ့အတြက္ ခ်က္ျခင္း သြားေရာက္ျပသသင့္ပါတယ္။ phimosis ေရာ paraphimosis ကိုပါ ကုသေပးႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြ ယခုေခတ္မွာ အမ်ားအျပားရွိေနပါၿပီ။ ဒီလို မျဖစ္ခင္ ႀကဳိတင္ကာကြယ္ဖို႔ အတြက္ေတာ့ တစ္ကိုယ္ရည္သန႔္ရွင္းေရးနဲ႔ လိင္တံ အေရျပားဆြဲဆန႔္ ျခင္းေလ့က်င့္ခန္းကို ပုံမွန္ ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။

မူလေရးသားေ၀မ်ွသည့္စာမ်က္ႏွာ ~ Hello ဆရာ၀န္