ပန္းေသ-ပန္းညိႇဳး (၂)

ေယာက္်ားတေယာက္မွာ က်ားလိင္အဂ္ါ သန္မာမႈျဖစ္ဘို႔ မစြမ္းႏိုင္တာဟာ အျမဲတန္းလို ျဖစ္လာေနတာကို ေခၚတယ္။ ထိေရာက္တဲ့ ေဆးကုသမႈ မခံယူရင္ လိင္ဆက္ဆံဘို႔ရာ ခက္ခဲတာ နဲ႔ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့တဲ့အထိ ျဖစ္လာမယ္။ Massachusetts Male Aging Study on sexual dysfunction (မက္ဆာခ်ဴဆက္) ကလုပ္ထားတဲ့ အသက္ၾကီး ေယာက္်ားေတြမွာ လိင္မႈေရးရာ မစြမ္းႏိုင္တာ ေလ့လာမႈအရ ေယာက္်ားေတြ အသက္ ၄ဝ ေက်ာ္ လာရင္ စျဖစ္တတ္တယ္။ အေမရိကားမွာ အဲလိုလူေပါင္း ၁၈-၃ဝ သန္း ရွိေနတယ္။

• ED vs. Poor Libid တကယ္ျဖစ္တာ နဲ႔ စိတ္အားနည္းတာ
Erectile Dysfunction ဆိုတာ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေသးတယ္။ လိင္စိတ္နည္းေနတာကို Poor Libido ေခၚတယ္။ Ejaculation problems ဆိုတာက သုက္ထြက္ဘို႔ ခက္တာကို ေခၚတယ္။ တကယ္တန္း ပန္းမလန္းႏိုင္မွသာ ED ေခၚတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ED ျဖစ္ေနေပမဲ့ လိင္စိတ္က ပံုမွန္ျဖစ္ေနႏိုင္တယ္။ “စိတ္သြားတိုင္း ကိုယ္မပါ” ဆိုတာ ဒါမွ အစစ္ဘဲ။

• Symptoms of ED လကၡဏာေတြဆိုတာ
ခဏေလးသာ လိင္အဂၤါသန္မာမႈရတာ၊ သန္းမာမႈက လံုေလာက္မႈ မရွိတာ၊ လံုးဝကို သန္မာမႈျဖစ္မလာႏိုင္တာေတြ။ တိက်ေအာင္ေျပာရရင္ လိင္ဆက္ဆံဘို႔ ၾကိဳးစားတဲ့အခါ လိင္အဂၤါသန္မာမႈ ၇၅% မျဖစ္ႏိုင္သူကိုမွသာ ေရာဂါသည္လို႔ သတ္မွတ္တယ္။

• ဘယ္လိုလူေတြမွာ လာျဖစ္သလဲ
အသက္ၾကီးလာေလေလ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ မ်ားေလ။ Massachusetts Male Aging Study (မက္ဆာခ်ဴဆက္) ေလလာမႈ အဆိုအရ အသက္ ၄ဝ ေက်ာ္ သူေတြထဲမွာ ၄ဝ% နဲ႔ ၇ဝ ေက်ာ္သူေတြထဲမွာ ၇ဝ% ျဖစ္ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ အသက္ၾကီးတိုင္း လိင္အေရးနဲ႔ ကင္းေဝးသြားတယ္ဆိုတာေတာ့ မမွန္ပါ။ ျဖစ္တာကိုလဲ ကုသလို႔ရတယ္။

• The Mechanics of ED လိင္အဂၤါသန္မာမႈ ဘယ္လိုျဖစ္လာသလဲ
က်ား-လိင္တံထဲမွာရွိတဲ့ Corpora cavernosa ႏွစ္ခုထဲကို ေသြးေတြပိုျပီး စီးေလွ်ာက္လာလို႔ သန္မာလာေစတယ္။ တင္းလာမယ္။ ကားလာမယ္။ ဘူေဘာင္းထဲ ေရျဖည့္ေပးလိုက္သလိုပါဘဲ။ ဒီလိုျဖစ္ေစအာင္ ဦးေႏွာက္ နဲ႔ လိင္အဂၤါေတြမွာရွိတဲ့ အာရံုေၾကာေတြကေန အစပ်ိဳးေပးတယ္။ Impulses သတင္းပို႔ခ်က္ေတြ ရလို႔ ျဖစ္ေစတာယ္။ ဒီလမ္းေၾကာင္းမွာ တခုခု ျဖစ္ေနရင္ ဒီလိုျဖစ္လာဘို႔ ခက္ေစမယ္။

• Causes of ED ဘာလို႔ျဖစ္ရသလဲ
- Chronic Disease နာတာရွည္ ေရာဂါေတြထဲမွာ Diabetes ဆီးခ်ိဳေရာဂါက ထိပ္ကရွိတယ္။ ဆီးခ်ိဳသမား ၂ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ျဖစ္တယ္။ စိတ္သိပ္ပူစရာေတာ့ မလိုပါ။ ေသြးထဲက သၾကားဓါတ္ကုိ ထိန္းႏိုင္ရင္ အမ်ားၾကီးေကာင္းေစမယ္။ ေနာက္နာတာရွည္ ေရာဂါေတြကေတာ့ Cardiovascular disease ႏွလံုး-ေသြးေၾကာေရာဂါ၊ Atherosclerosis ေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ၊ Kidney disease ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ နဲ႔ Multiple sclerosis (မာလ္တီပယ္-စကယ္လရိုးဆစ္) ေရာဂါေတြ ျဖစ္တယ္။

- Lifestyle လူေနမႈပံုစံ မက်တာကိုလဲ အျပစ္ဖို႔ႏိုင္တယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္တာ၊ အရက္စြဲတာ၊ ေဆးစြဲတာေတြကေန ေသြးေၾကာေတြကို ထိခိုက္ေစတာမို႔ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ မ်ားလြန္းသူေတြ၊ ကိုယ္လက္ လႈပ္ရွားမႈ နည္းသူေတြမွာလဲ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။

- Surgery ခြဲစိတ္ကုသမႈ ခံရသူေတြမွာ ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ႔ လာျဖစ္တယ္။ Prostate cancer ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ၊ Bladder cancer ဆီးအိမ္ကင္ဆာ နဲ႔ BPH ဆီးက်ိတ္ၾကီးေရာဂါေတြကို ခြဲစိတ္တာေတြကေန လိင္အဂၤါ အနားက ေသြးေၾကာေတြနဲ႔ အာရံုေၾကာေတြ ထိခိုက္မိလို႔ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ အာရံုေၾကာ ထိခိုက္တယ္ဆိုတာ ရာသက္ပန္ ျဖစ္သြားတာမ်ိဳး။ က်န္တာက ယာယီသသာ ျဖစ္ေစတယ္။
- Medication ေဆးဝါးတခ်ိဳ႕ကေနလဲ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ Blood pressure drugs ေသြးတိုးက်ေဆး၊ Antidepressants စိတ္က်ေရာဂါေဆး နဲ႔ Tranquilizers စိတ္ျငိမ္ေဆးေဆးေတြ ျဖစ္တယ္။

- Psychological စိတ္ပိုင္းကုသဘို႔ လိုအပ္ေနသူေတြမွာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အသက္ၾကီးသူေတြမွာ ျဖစ္တာက ရုပ္ပိုင္းေၾကာင့္မ်ားျပီး မၾကီးေသးဘဲျဖစ္တာက စိတ္ပိုင္းနဲ႔ ဆိုင္တတ္တယ္။ ၾကီးၾကီး-ငယ္ငယ္ ျခံဳလိုက္ရင္ စိတ္နဲ႔ပတ္သက္တာ ၁ဝ-၂ဝ% ရွိတယ္။ Stress စိတ္ဖိစီးမႈ၊ Depression စိတ္ဓါတ္က်၊ Poor self-esteem ကိုယ့္ကိုယ္ကို အားမရသူ၊ Performance anxiety စိုးရိမ္စိတ္ကဲျခင္းေတြေၾကာင့္ျဖစ္တာ မ်ားတယ္။ စိတ္ေရာ ရုပ္ပါ တြဲလို႔ျဖစ္ရတာလဲ ရွိတယ္။

- Bicycling စက္ဘီး စီးတာကိုလဲ အျပစ္ဖို႔ႏိုင္တယ္။ သုေတသနလုပ္ေတာ့ စက္ဘီးစီးသူေတြက မစီးသူေတြထက္ ျဖစ္သူဦးေရ ပိုမ်ားေနတာ ေတြ႔ရလို႔ပါ။ စက္ဘီး ထိုင္ခံုပံုစံကို အျပစ္ေျပာႏိုင္တယ္။ Perineum တင္ပါးအတြင္းေနရာကို ဘယ္ေလာက္ဖိေနသလဲ။ စအိုနဲ႔ ကပ္ပယ္အိတ္ ၾကားေနရာမွာ ဒီေရာဂါအတြက္ အေရးပါတဲ့ ေသြးေၾကာေတြ၊ အာရံုေၾကာေတြ မ်ားတယ္။

• Diagnosing ED ေရာဂါ ဟုတ္-မဟုတ္ စစ္ေဆးနည္းမ်ား
• Physical Exam အျပင္ပန္းေဆးစစ္ျခင္း လုပ္မယ္။ ေမးခြန္းေတြ ေမးမယ္။ ေနာက္ေၾကာင္းရာဇဝင္၊ ခံစားေနရတာ၊ အခ်ိန္ကာလ၊ ဘယ္လိုဘယ္ပံု။ ျပီးရင္ စစ္ေဆးမယ္။
• Lab Tests ဓါတ္ခြဲစစ္ေဆးနည္းေတြလုပ္မယ္။ Testosterone levels (တက္စတိုစတီရံုး) က်ား-ေဟာ္မုန္း စစ္မယ္။ Blood cell counts ေသြးစစ္တာ၊ Cholesterol levels (ကိုလက္စေထာ) နဲ႔ Liver function tests အသဲလုပ္ငန္းေတြ စစ္တာလုပ္မယ္။
• A Sign of Heart Disease ႏွလံုးေရာဂါရွိေနတဲ့ လကၡဏာလား။ ၂ဝ၁ဝ စစ္တမ္းတခုအရ ED ရွိေနသူေတြဟာ Heart attack, Stroke ႏွလံုးျပႆနာေတြ ျဖစ္လာေစႏိုင္တယ္။ လူတိုင္းေတာ့ မဟုတ္ပါ။
• Treating ED ဘယ္လိုကုသမလဲ။
- Lifestyle Changes လူေနမႈပံုစံျပဳျပင္ပါ။ Smoking ေဆးလိပ္ျဖတ္ပါ။ Losing weight ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလွ်ာ့ပါ၊ Exercising ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ပါ။ ေသာက္ေနရတဲ့ ေဆးဝါးေတြေၾကာင့္ဆိုတာ သံသယရွိရင္ ေဆးအဆ ေလွ်ာ့ေပးလိမ့္မယ္။

- Oral Medications ေသာက္ေဆးေတြ။ Viagra (ဗိုင္ယာဂရာ) ၾကားဘူးမွာပါ။ အလြန္ထိေရာက္ပါတယ္။ ဒီေဆးတမ်ိဳးထဲမက ရွိပါတယ္။
Cialis, Levitra, Staxyn နဲ႔ Stendra ေတြပါတယ္။ ေကာင္းပါတယ္။ ဒီေဆးေတြကေန လိင္စိတ္ျဖစ္ေပၚခ်ိန္မွာ ေသြးပိုစီးေလွ်ာက္ေစလို႔ သန္မာေစတယ္။ လိုအပ္ခ်ိန္ မတိုင္ခင္ မိနစ္ ၃ဝ ကေန ၆ဝ ၾကိဳေသာက္ရတယ္။ တေန႔မွာ တခါသာ ေသာက္သင့္တယ္။ Cialis ေဆးကိုေတာ့ ၃၆ နာရီၾကိဳတာလဲ သက္ေရာက္တယ္။ Staxyn ေဆးက ငံုတာနဲ႔ ေပ်ာ္သြားတယ္။

- Injections ထိုးေဆးေတြ။ စားေဆးထက္ ပိုအားကိုးခ်င္သူေတြက လိင္အဂၤါထဲ ေဆးထိုးေပးႏိုင္တယ္။ သတိထားဘို႔က လိင္အဂၤါ ၾကီးေခ်ခ်င္လို႔ ထိုးတာနဲ႔ မတူပါ။ ဒီလို ၾကီးခ်င္လို႔ထိုးတာက ဆိုးက်ိဳးရေစတာ မ်ားတယ္။ Pellet ေခၚေဆးေတာင့္ကို Urethra ဆီးသြားလမ္းထဲ ထည့္တာလဲ လုပ္ႏိုင္ေသးတယ္။ ၁ဝ မိနစ္ၾကိဳတာနဲ႔ ရတယ္။

- Vacuum Devices ေလဟာနယ္စုပ္ ကရိယာ။ Pumps လို႔လဲေခၚတယ္။ ေဆးမပါဘူး။ လိင္တံကို (ဆလင္ဒါ) ထဲ သြင္းထားျပီး အထဲကေလကို စုပ္ထုတ္တယ္။ ေလဟာနယ္ ျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ ဆလင္ဒါ ထဲမွာ ရွိေနတဲ့ လိင္တံထဲက ေသြးေၾကာေတြထဲကို ေသြးေတြပိုဝင္လာေစမယ္။ လိင္အဂၤါ သန္မာလာမယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မယ္ အရင္မွာ သားေရကြင္းေလးတခုနဲ႔ စီးေႏွာင္ေပးထားရတယ္။

- Surgery ခြဲစိတ္ကုသနည္း။ ေသြးေၾကာက်ဥ္း-ပိတ္တာေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာဆိုရင္ ခြဲစိတ္ျပဳျပင္ေပးႏိုင္တယ္။ ထိခိုက္ဒဏ္ရာေၾကာင့္ျဖစ္ရတဲ့ အသက္ သိပ္မၾကီးေသးသူေတြအတြက္ ခြဲစိတ္တာ ေကာင္းတယ္။ အသက္ၾကီးျပီး ေသြးေၾကာမာ-က်ဥ္းေနသူေတြအတြက္ မေကာင္းပါ။

- Implants (အင္ပလန္႔) ေတြ – တျခားနည္းေတြနဲ႔ အလုပ္မျဖစ္သူေတြအတြက္ Penile implant အပိုပစၥည္းေလး ထည့္ေပးနည္း သံုးႏိုင္တယ္။ အဲဒါေလးမွာ Inflatable implant ေလသြင္းလို႔ရတဲ့ Cylinders ဆလင္ဒါေလး ၂ ခုပါတယ္။ ခြဲစိတ္ျပီး ထည့္ထား ေပးရတယ္။ လိုအပ္ခ်ိန္မွာ ဆလင္ဒါ ေလးေတြထဲကို အရည္ေတြသြင္းေပးရံုဘဲ။ Malleable implant ဆိုတာကိုလဲ အစားထိုး သံုးႏိုင္တယ္။

- Psychotherapy စိတ္ပညာနဲ႔ ကုသနည္း။ အထူးတတ္ကြ်မ္းတဲ့ စိတ္ဆရာဝန္ကေန ေယာက္်ားေရာ မိန္းမကိုပါ စိတ္ကုသနည္း လုပ္ေပးမယ္။ Performance anxiety စိုးရိမ္စိတ္ ေလွ်ာ့နည္းေစေအာင္နဲ႔ Intimacy တေယာက္နဲ႔တေယာက္ ပိုပိုနီးစပ္ေစေအာင္ ကူညီမယ္။ Vacuum devices နဲ႔ Implants ေတြ အသံုးပံုသံုးနည္းကိုလဲ သင္ေပးမယ္။

- Alternative Therapies တျခားနည္းေတြ။ Asian ginseng နဲ႔ Ginkgo biloba ေတြကိုသံုးၾကတယ္။ သုေတသန သိပ္မစံုေသးတာကို သတိျပဳပါ။ DHEA supplement ဆိုတာကိုလဲ သံုးၾကတယ္။ ဒါလဲ အေထာက္အားေကာင္း မျပည့္စံုေသးပါ။

- Buyer Beware ေၾကာ္ညာေတြကို သတိထားပါ။ Dietary supplements ဆိုျပီး (အင္တာနက္) ကေန ေၾကာ္ညာတာေတြ တဒါဇင္မက ရွိတယ္။ FDA က သတိေပးခ်က္ ထုတ္ထားတာကို ဖတ္ပါ။ တခ်ိဳ႕ေဆးေတြထဲမွာ ေရးမထားေပမဲ့ ပါေနတာက Viagra ျဖစ္ေနတာလဲ ရွိတယ္။

• Discussing ED with your partner ဇနီး (အေဖၚ) နဲ႔ နားလည္မႈယူပါ။ အဲလို လိင္အေရးမွာ အဆင္မေျပတာဟာ တကယ္ဘဲ စိတ္ေသာကျဖစ္စရာ မွန္ပါတယ္။ စိတ္တိုမယ္။ စိတ္ဓါတ္က်မယ္။ အေဖၚကလဲ တမ်ိဳးတမည္ ေတြးမယ္။ ၾကံစည္မယ္။ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာဆိုျပီး နားလည္မႈယူတာ ေကာင္းတယ္။

တြဲဖတ္ရန္စာမ်ား
ED Medicines က်ား-လိင္အဂၤါ သန္မာျခင္းကို သက္ေရာက္ေစေသာေဆးမ်ား http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2012/03/ed-medicines.html
Erectile Dysfunction (ED) ပန္းေသ-ပန္းညိႇဳး http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2012/03/erectile-dysfunction-ed.html
Erectile Dysfunction Risk ပန္းေသ-ပန္းညိႇဳးျဖစ္တာနဲ႔ ေသာက္ေဆးေတြ http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2012/03/erectile-dysfunction-risk.html
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ (၇-၆-၂ဝ၁၂)
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ – ပန္းေသ-ပန္းညိႇဳး (၂)