အမ်ိဳးသားသဘာ၀စြမ္းေဆာင္ရည္အေပၚ အၾကီးမားဆံုးထိုးႏွက္ခ်က္ (၁၀)ခု

အမ်ိဳးသားသဘာ၀ ဆုတ္ယုတ္က်ဆင္းလာျခင္းျဖစ္တဲ့ ပန္းေသပန္းညႇိဳးေရာဂါဟာ လူမႈက်န္းမာေရး ျပႆနာ(Social Health Problem) အၾကီးစားတစ္ခု ျဖစ္တယ္ဆုိတာ အားလံုးအသိပါ။ အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္ဟာ ဒီအေနအထားကို အိုမင္းမစြမ္းျဖစ္လာတဲ့ တစ္ေန႕မွာ ေရာက္ရွိမွာျဖစ္ေပမဲ့ အရြယ္ေကာင္းတုန္းမွာ ခံစားရရင္ အရမ္းဆိုးရြားတဲ့ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ထိခုိက္နစ္နာေစမႈ ျဖစ္လာမယ္ ဆိုတာအားလံုးအသိျဖစ္ပါတယ္။ ပန္းေသပန္းညႇိဳးေရာဂါကို ျဖစ္ေစတဲ့ အဓိကအခ်က္က ဆယ္ခ်က္ရွိတယ္လို႕ က်န္းမာေရးသုေတသီမ်ား က စမ္းသပ္ေလ့လာေတြ႕ရွိထားပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္ျပဳျပင္ဖြယ္ တင္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။

(၁) စိတ္ဓာတ္က်ဆင္းျခင္း

သဘာ၀အရဦးေႏွာက္ဟာ လိင္မႈကိစၥမွာ စိတ္ပါ၀င္စားမႈျဖစ္ေပၚေစတဲ့ ေနရာျဖစ္ပါတယ္။စိတ္ဓာတ္က်ဆင္းျခင္းေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ဓာတုပစၥည္းေတြဟာ လိင္မႈဆၵႏိုးၾကြမႈကိုပိတ္ပင္ျပီး ပန္းညႇိဳးေရာဂါျဖစ္ေစပါတယ္။ ေရရွည္စိတ္ဓာတ္က်ေရာဂါမွာ သာမက ခဏတျဖဳတ္ စိတ္ဓာတ္က်ရင္ေတာင္ ဒီလိုအာနိသင္မ်ိဳးရွိပါတယ္။ပိုဆိုးတဲ့အခ်က္က စိတ္က်ေရာဂါကိုကုသတဲ့ ေဆး၀ါးေတြထဲ အမ်ားစု ကလည္း ပန္းေသပန္းညႇိဳးေရာဂါျဖစ္ဖို႕ အားေပးပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသားသဘာ၀ကို က်ဆင္းေစတဲ့အထဲမွာ အၾကီးဆံုးအခ်က္က စိတ္ဓာတ္က်ဆင္းျခင္းပါပဲ။ စိတ္ဓာတ္က်ဆင္းေနတဲ့ အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္ဟာ က်န္းမာေရးရႈေထာင့္တစ္ခုတည္းက ၾကည့္ရင္ေတာင္ ပန္းေသပန္းညႇိဳး၊ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္၊ အ၀လြန္စတဲ့ေရာဂါေတြနဲ႕ဆက္စပ္ေနလို႕ စိတ္ဓာတ္အလြန္အမင္းက်ဆင္းတတ္တဲ့အက်င့္၊ ေရ ရွည္ျဖစ္ေနတတ္တဲ့ အက်င့္ေတြကိုျပဳျပင္သင့္ပါတယ္။

(၂) အရက္

အနည္းအက်ဥ္းေလာက္ ေသာက္ရင္စြမ္းေဆာင္ရည္ၾကာျမင့္ေစတယ္ဆိုေပမယ့္ အမူးအရမ္းလြန္ေအာင္ေသာက္ရင္ စိတ္ေက်နပ္မႈ အျပည့္အ၀ မရတတ္သလို ယာယီပန္းညႇိဳးသြားတတ္ပါတယ္။ဒါ့အျပင္ အရက္ဟာေရရွည္မွာေသြးေၾကာေတြကို ထိခိုက္ျခင္း၊ အသည္းကို ထိခိုက္ကာ က်ားေဟာ္မုန္း တက္စတိုစတီရုန္းပမာဏက်ဆင္းေစျခင္းစတဲ့ အခ်က္ေတြေၾကာင့္ ပန္းေသပန္းညႇိဳးျဖစ္ဖို႕ ဦးတည္သြားေစပါ တယ္။ ေလ့လာမႈတစ္ခုအရ အရက္အလြန္အကြၽံေသာက္သူေတြဟာ ပန္းေသပန္းညႇိဳးျဖစ္ၾကျပီး တစ္ေန႕ကိုႏွစ္ပက္ပဲေသာက္တဲ့ အမ်ိဳးသားေတြက်ေတာ့ ဒီေရာဂါနဲ႕ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းက်ဆင္းေစပါသတဲ့။ (အရက္ေတြထက္ ၀ိုင္နီေတြက ဒီအာနိ သင္ပိုရွိပါတယ္။ ၀ိုင္နီဟာ အမ်ိဳးသားေရာ အမ်ိဳးသမီးပါႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ေရာဂါေတြကို ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ အာနိသင္ရွိပါတယ္။ အရက္ ေသာက္ၾကပါလို႕ တိုက္တြန္းေနတာမဟုတ္ပါဘူး။ေသာၾကမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ၀ိုင္နီေသာက္ပါလို႕ဆိုလိုတာပါ။ က်န္းမာေရးအတြက္ အက်ိဳး ရွိဖို႕ အမ်ိဳးသားႏွစ္ပတ္၊ အမ်ိဳးသမီး တစ္ပက္ထက္ မေက်ာ္လြန္ရပါဘူး။)

(၃) ေဆး၀ါးမ်ား ပံုမွန္စြဲေသာက္ေနရျခင္း

ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ေဂါက္ေရာဂါ၊ ေလးဖက္နာေရာဂါတို႕လို နာတာရွည္ နာက်င္ကိုက္ခဲမႈေရာဂါမ်ား၊ စိတ္က်ေရာဂါစတဲ့ ေရာဂါေတြမွာ ေသာက္ရတဲ့ ေဆးေတြက ေရရွည္စြဲေသာက္ရင္ ပန္းေသပန္းညႇိဳးျဖစ္ေစတဲ့ အာနိသင္ရွိၾကပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ ဒီေဆးေတြစြဲေသာက္ ေနရင္း အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္ဟာ အိမ္ေထာင္ေရးမွာ ထိခိုက္မႈရွိလာရင္ ေဆးအမ်ိဳးအစားေျပာင္းဖို႕ ဆရာ၀န္နဲ႕ျပန္တိုင္ပင္ပါ။ အထက္ ပါေဆးေတြအျပင္ အပ္ဖက္တမင္းကဲ့သို႕ စိတ္ၾကြရူးသြပ္ေဆးမ်ားဟာ ပန္းေသပန္းညႇိဳးနဲ႕ အျခားမ်ိဳးဆက္ပြား က်န္းမာေရးျပႆနာေတြ၊ အခက္အခဲေတြ ေတြ႕ရတတ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ခဏတာလက္တည့္စမ္း သံုးစြဲသူေတြဟာ စြမ္းေဆာင္ရည္ျမင့္မားလာသလိုလို ခံစားရေလ့ ရွိလို႕ ဒီေဆးေတြဟာ အႏၲရာယ္မရွိဘူးလို႕ လူငယ္အခ်ိဳ႕က အမွတ္မွားေနၾကပါတယ္။ ေရရွည္မွာ ျပႆနာမ်ိဳးစံု ၾကံဳရမွာမို႕ စိတ္ၾကြ ရူးသြပ္ေဆးျပားမ်ားကို ကိုယ့္အသိနဲ႕ကိုယ္ ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ပါတယ္။

(၄) စိတ္ဖိစီးမႈ

မိသားစုအေရးနဲ႕ အလုပ္ကိစၥေတြၾကားမွာဗ်ာမ်ားေနသူဟာ လိင္မႈကိစၥမွာ အနည္းနဲ႕အမ်ားက်ဆင္းပါတယ္။ အလုပ္ပိသူေတြဟာ အိပ္ ေရးမ၀ၾကတဲ့ ရက္မ်ားမယ္၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈေလ့က်င့္ခန္း၊ အားကစားေတြလုပ္ဖို႕ အခ်ိန္မေပးႏိုင္ဘူး၊ ေတြ႕ကရာ အဆင္သင့္အစာ ေတြ စားမယ္ဆိုရင္ ၾကာလာတာနဲ႕အမွ် လိင္မႈဘ၀နိမ့္ပါးျခင္းနဲ႕ ၾကံဳလာရတတ္တာ မ်ားပါတယ္လို႕ ပညာရွင္မ်ားက ေတြ႕ရွိထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီးမႈအာရံုေတြမ်ားတဲ့သူဟာ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ဖို႕ အခ်ိန္ရေအာင္ယူျပီး အိပ္ေရးတတ္ႏိုင္သမွ်၀ေအာင္အိပ္မယ္ဆိုရင္ ဒီ ျပႆနာမ်ိဳးေတြနည္းသြားမွာပါ။

(၅) ေဒါသ

ေဒါသျဖစ္ရင္ မ်က္ႏွာေတြနီလာကာ ေသြးဖိအားတက္လာပါတယ္။ ေသြးလွည့္ပတ္မႈကိုေကာင္းေစတဲ့ အာနိသင္ေတာ့မရွိပါဘူး။ ေဒါသ ေၾကာင့္ထြက္တဲ့ ေဟာ္မုန္းမ်ားဟာ လိင္စိတ္ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ ေဟာမုန္းမ်ားကို လႊမ္းမိုးတားဆီးတဲ့အာနိသင္ရွိပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေဒါသစိတ္ က ရင္ထဲမွာ ကိန္းေအာင္ေနရင္ သင့္ရဲ႕အေဖာ္နဲ႕ေနတဲ့အခါမွာ ဒီေဒါသဟာ သူမနဲ႕မဆိုင္ေသာ္ျငားလည္း ၾကီးစြာအေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ ေစပါတယ္။ မ်ိဳသိပ္ထားတဲ့ ေဒါသေတြက ဒီလို အာနိသင္ပိုရွိလို႕ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းသမားေတြက ပန္းေသပန္းညႇိဳးျဖစ္တာ ပိုနည္းတယ္လို႕ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ယူဆႏိုင္ပါတယ္။

(၆) ေသာက

ငါေတာ့ အိပ္ယာတဲမွာ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ပါ့မလား၊ အရင္တခါလိုပဲ တလြဲတေခ်ာ္ေတြ ျဖစ္ဦးမလားဆိုတဲ့စိတ္က အေတာ္ေလးဆိုးပါတယ္။ အဲလိုစိုးရိမ္ေနလို႕ကို အာရံုစူးစိုက္ႏိုင္စြမ္း ထပ္က်ျပီး ထပ္စိတ္ညစ္ရဦးမွာပါ။ ဒီလို ေသာကအျပင္ လူမႈဘ၀ထဲက ေသာကေတြကလည္း အိမ္ေထာင္ေရးသုခကိုၾကီးစြာေသာ ထိုးႏွက္တိုက္ခိုက္ခ်က္ျဖစ္ေစပါတယ္။

(၇) သက္လတ္ပိုင္း အ၀လြန္လာျခင္း

အခ်ိဳ႕အမ်ိဳးသားေတြဟာ မ်ိဳးရိုး၊ အေနအထိုင္၊ အစားအေသာက္ စတာေတြေၾကာင့္ အသက္(၃၅)ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ျမန္ ျမန္ဆန္ဆန္ တိုးလာတတ္ၾကပါတယ္။ အဲလိုျဖစ္ျခင္းဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ယံုၾကည္ေက်နပ္မႈ (Self-esteem) နဲ႕ လိင္မႈစြမ္းရည္ကို က် ဆင္းေစပါတယ္။ အ၀လြန္တဲ့ အမ်ိဳးသားေတြဟာ အမ်ိဳးသားေဟာ္မုန္း တက္စတိုစတီရုန္း က်လာလို႕ က်ားသဘာ၀ေတာင့္တင္းမႈေရာ ဆႏၵပါက်ဆင္းလာမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က အ၀လြန္ရင္ေသြးတိုးေရာဂါ ေနာက္ကလိုက္လာပါတယ္။ေသြးတိုးေရာဂါေၾကာင့္ ေသြးေၾကာနံရံေတြ ထိခုိက္ျပီး မာခဲလာမယ္၊ လိင္အဂၤါကို သြားတဲ့ ေသြးေၾကာေတြက်ဥ္းျပီး ပန္းေသပန္းညႇိဳး ျဖစ္ေစပါတယ္။

(၈) မိမိကိုယ္ကိုရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ခံယူထင္ျမင္မႈ

သင့္ကိုယ္သင္ မွန္ထဲမွာ ျပန္ၾကည့္တိုင္းျမင္ရတဲ့ သင့္ရဲ႕ရုပ္ရည္၊ အ၀တ္အစားဆံပင္စတဲ့ စတိုင္လ္ေတြကို သင္ကိုယ္တိုင္ကေတာင္ သေဘာမက်ဘူးျဖစ္ေနရင္ သင့္ရဲ႕ပါတနာကလည္း ဒီလိုပဲျမင္ဖို႕ ေသခ်ာသေလာက္ရွိပါတယ္။ ကိုယ့္ရဲ႕အသြင္အျပင္ဟာ ဆြဲေဆာင္မႈမရွိ ဘူးလို႕ သင္ေတြ႕ျမင္ေနရရင္ယံုၾကည္မႈေတြေလ်ာ့ပါးကာ အမွတ္(၆)မွာေျပာခဲ့တဲ့ ေသာကမ်ိဳးနဲ႕ ၾကံဳေတြ႕ရမွာ ေသခ်ာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အခ်စ္နဲ႕စပ္လ်ဥ္းတဲ့ အိမ္ေထာင္ေရးမ်ိဳးမွာေတာင္ သင္ကဆြဲေဆာင္မႈမရွိရင္ တစ္ဖက္သားရဲ႕ စိတ္ပါလက္ပါရွိမႈကို ေလ်ာ့ေစျပီး ဒါကို သင္ကတဖန္ျပန္ခံစားမိျပန္ေတာ့ ေသာကသံသရာလည္ကာ ေနာက္ဆံုးအာရံုစူးစိုက္လို႕မရေတာ့ဘဲ ပန္းညႇိဳးေရာဂါျဖစ္လာတတ္တဲ့အထိ ဒီကိစၥဟာ ၾကီးက်ယ္ပါတယ္။

ေမြးေရာဂါ ရုပ္ရည္ဟာ ျပင္ရခက္ေပမဲ့ ဆံပင္ပံုစံကေနစလို႕ မ်က္ႏွာ၊ အ၀တ္အစား၊ ကိုယ္နံ႕စတာေတြက ဆြဲေဆာင္မႈရွိေအာင္ျပင္ဖို႕ အရမ္းမခဲယဥ္းပါဘူး။ ေငြကုန္ေၾကးက် မမ်ားဘဲနဲ႕ ဖက္ရွင္က်ေအာင္ ေယာက္်ားပီပီသသဆြဲေဆာင္မႈရွိေအာင္ (Sexy ျဖစ္ေအာင္) လုပ္ယူလို႕ ရပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ အထက္ပါျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းေက်ာ္လႊားႏိုင္လာမွာပါ။

(၉) ကာမစိတ္နည္းပါးက်ဆင္းျခင္း

ဒါဟာ ပန္းေသပန္းညႇိဳးေရာဂါနဲ႕ မတူဘူးလားလို႕ေမးရင္ မတူပါဘူးလို႕ပဲ ေျဖရပါမယ္။ တစ္ခါတေလ ဘာအေၾကာင္းမွမရွိဘဲ ဒီစိတ္ေတြ က်ေနတာကို လူတိုင္းခံစားဖူးၾကမွာပါ။ စိတ္က်ရင္ စြမ္းေဆာင္ရည္ပါ က်ပါတယ္။ တစ္ခါတေလ တက္လာေပမဲ့ ၾကာၾကာမခံဘဲ ျပန္က် သြားတတ္တာမ်ိဳးလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

မ်ားေသာအားျဖင့္ေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ယံုၾကည္ေက်နပ္မႈ (self-esteem) က်ဆင္းလာျခင္း၊ ၾကီးမားတဲ့ စိတ္ဖိစီးမႈ၊ ေရာဂါအခ်ိဳ႕မွာ ေသာက္ရတဲ့ ေဆး၀ါး ေတြဟာ စိတ္ပါ၀င္စားမႈကို တားဆီးထားလို႕ျဖစ္ရတာမ်ားပါတယ္။ ဗီတာမင္နဲ႕ သတၳဳဓာတ္အခ်ိဳ႕ ခ်ိဳ႕တဲ့ရင္ လည္းျဖစ္ တတ္ပါတယ္။ ဥပမာ - ဗီတာမင္ အုပ္စုနဲ႕ ဗီတာမင္ နဲ႕ ဇင့္ခ်ိဳ႕တဲ့မႈေတြမွာ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ ဒါကိုအစားအစာနဲ႕ ျပဳျပင္ခ်င္ရင္ ငါးမ်ား၊ ေထာပတ္သီး၊ သရက္သီး၊ စေတာ္ဘယ္ရီသီး၊ နာနတ္သီးစတဲ့အသီးမ်ား၊ ဥမ်ား၊ မုန္လာဥ၀ါ၊ ပန္းေဂၚဖီစိမ္း၊ အခြံမာသီးအဆံမ်ား စတာေတြစားျပီး ျပန္လည္ျဖည့္တင္းႏိုင္ပါတယ္။

(၁၀) က်န္းမာေရး

ဆီးခ်ိဳနဲ႕ ေသြးတိုးေရာဂါမ်ားဟာ ေသြးလွည့္ပတ္မႈထိခုိက္ျခင္း၊ အာရံုေၾကာမ်ားရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္ က်ဆင္းျခင္းေတြနဲ႕ ဆက္စပ္လို႕ ဒီ ေရာဂါရွိသူမ်ားဟာ ပန္းေသပန္းညႇိဳးေရာဂါ ခံစားရေလ့ရွိပါတယ္။ ခါးရိုးဆစ္ဒဏ္ရာ ရဖူးသူေတြဟာလည္း က်ားအဂၤါေတာင့္တင္းေစဖို႕ လိုအပ္တဲ့ လႈံ႕ေဆာ္မႈေတြ ေက်ာရိုးအာရံုေၾကာမၾကီးကေန မရေတာ့တဲ့အတြက္ လံုး၀ပန္းေသသြားတတ္ပါတယ္။ ဆီးက်ိတ္နဲ႕ ဆီးအိမ္ ဆိုင္ရာ ေရာဂါတစ္ခုခုရွိလို႕ ခြဲစိတ္မႈလုပ္ရရင္ သက္ဆိုင္ရာအာရုံေၾကာေတြထိတတ္ျပီး ခြဲစိတ္မႈအျပီးမွာ ျပႆနာတက္ပါတယ္။ ဒီလို က်န္းမာေရး အေျခအေနေတြကို ေပ်ာက္ကင္းသက္သာေအာင္ ကုသဖို႕ဆရာ၀န္ျပသရမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေနာက္ဆံုးအခ်က္ နံပါတ္(၁၀)ကေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႕ဘက္က လုပ္ႏိုင္တာနည္းပါမယ္။ ဒါေပမဲ့ ေသြးတိုးေရာဂါနဲ႕ ဆီးခ်ိဳေရာဂါအတြက္ ေကာ ေသြးလွည့္ပတ္မႈအတြက္ပါ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ စနစ္တက်မွန္မွန္ ျပဳလုပ္ျခင္းဟာ ဒီေရာဂါေတြကို ျငိမ္သက္ေနေအာင္ ထိန္းထား ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ေဆးလိပ္ကို ေ၀းေ၀းကေရွာင္ၾကဥ္မယ္၊ စြဲေနရင္ျဖတ္မယ္ဆိုရင္ တန္ဖိုးရွိတဲ့ စြမ္းေဆာင္ရည္ျမင့္ အမ်ိဳးသားဘ၀ကို တန္ဖိုးထားရာေရာက္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ပန္းေသပန္းညႇိဳးေရာဂါဟာ ေစာေစာကုရင္ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာေတြ မမ်ားေတာ့ဘဲ ျမန္ျမန္ သက္သာတတ္သလို အခ်ိန္ေတြဆြဲေနရင္ ဒါမွမဟုတ္ မိမိသေဘာနဲ႕ေတြ႕ကရာ ေဆးျမီးတိုေတြနဲ႕ ၾကိတ္ကုေနလို႕ ၾကာလာရင္ကုရခက္ တဲ့ အေနအထားရွိတာမို႕ လက္ေတြ႕ၾကံဳရရင္ ရွက္ရႊံ႕မေနဘဲ၊ အခ်ိန္ဆြဲမေနဘဲ ဆရာ၀န္နဲ႕ ကုသပါလို႕ အၾကံျပဳလိုက္ပါတယ္။

ဆက္ပိုင္လင္းခန္႕ (ေဆး-၂)

Credit: www.people.com.mm 2011 May