Erectile dysfunction (ED) ပန္းေသ-ပန္းညွိဳး

Fri, Dec 30, 2011 at 7:10 PM
ကြ်န္ေတာ္ အသက္ ၂၆ ႏွစ္ရွိပါျပီ အိမ္ေထာင္မက်ေသးပါ။ အခု ပန္းေသပန္းညိူးေရာဂါ ခံစားေနရပါတယ္။ စျဖစ္တာကေတာ့ ၂ဝ၁ဝ စက္တင္ဘာလေလာက္ကပါ။ ဘယ္လိုကဘယ္လိုစျဖစ္သလဲေတာ့ မသိပါ။ အခုထိလည္း သက္သာလာျခင္း မရွိေသးပါ။ ျဖစ္တဲ့လကၡဏာေတြကေတာ့ လိင္မသန္မာေတာဘူး၊ စိတ္ကပါပင္မဲ့ လိင္တန္ေတာင့္ျခင္း မရွိေတာ့ပါဘူး။ ၁ မိနစ္ေလာက္ဆိုရင္ ျပန္က်သြားပါတယ္။ ဆီးသြားရတာလည္း ျပတ္ေတာင္းျပတ္ေတာင္းနဲ႔။ ခါးကလည္း ေတာင့္တင္းေနပါတယ္။
ကြ်န္ေတာ္ရဲ့ ဥကို စမ္းၾကည့္လိုက္ရင္ အေၾကာထံုးလိုလိုဟာကိုလည္း စမ္းမိပါတယ္။ လူၾကီးမ်ားကေတာ့ ျမန္မာလို မုတၲေရာင္တယ္ဆိုျပီး တိုင္းရင္းေဆးဆရာနဲ႔ ႏွိပ္ခိုင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မေပ်ာက္ဘူး။ ကြ်န္ေတာ္ နာတာမခံႏိုင္ေတာ့လို႔ တေခါက္ဘဲသြားျပီး မသြားေတာ့ပါ။ ျပီးေတာ့ ဆရာဝန္ၾကီးတေယာက္ကို ျပၾကည့္ေတာလည္း လူပ်ိဳျဖစ္တဲ့အတြက္ ေဆးျပင္းတာေတြ မေပးခ်င္လို႔ ရိုးရိုး အားေဆးေတြ ေပးေသာက္ခိုင္းပါတယ္။ လံုးဝကို မသိသာပါဘူး။ ႏွစ္ေခါက္ေလာက္သြားျပီးေနာက္ မသြားေတာပါ။ ကြ်န္ေတာ္ကို အိမ္က မိန္းမယူခိုင္းေနပါျပီ။ ကြ်န္ေတာ္အေနနဲ႔ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ မက်ေအာင္ ကိုယ္ဘာသာကိုယ္ အားေပးေနလာတာ တႏွစ္ေက်ာ္လာပါျပီ။ အခုအေျခအေနမွာေတာ့ ျပန္လည္သန္စြမ္းပါဦးမလားဆိုတဲ့ အေတြးမ်ိဳးေတာင္ ဝင္မိပါတယ္။ ဆရာဝင္ေရးေနတဲ့ site ေတြ ျမန္မာျပည္ ဘန္းထားလို႔ ဝင္ရေတာ ေတာ္ေလးၾကည့္ရခက္လို႔ တက္ႏိုင္ရင္ ေမးလ္ထဲကို ေသာက္ရမည့္ေဆးမ်ား သင့္ေတာ္သည့္ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ား ေပးပါရန္ ေတာင္ပန္ပါတယ္။

အထဲကေန အဖတ္ရ မလြယ္ဘူးဆိုလို႔ (ဘေလာ့ခ္) ေရာ (ဝက္ဘ္ဆိုက္) ပါ လုပ္ထားပါတယ္။ သတင္းေတြမွာေတာ့ အမ်ားၾကီး ေကာင္းလာျပီ၊ တိုးတက္ေနျပီလို႔ ၾကားရ ဖတ္ေနရတယ္။ ခုထိလဲ အဲလိုဘဲလားဗ်ာ။

ေရးျပီးသာေတြ ပို႔လိုက္ပါတယ္။ မပူပါနဲ႔ ဒီအသက္မွာ ပန္းေသ မျဖစ္ေလာက္ပါ။
၁။ Early ejaculation (1) သုက္လႊတ္ေစာျခင္း (၁)
၂။ Male orgasm ေယာက္်ား ျပီးျခင္း
၃။ Early ejaculation (2) သုက္လႊတ္ေစာျခင္း (၂)
၄။ Varicocele (ေဗရီကိုဆီးလ္) ေတြ ပို႔လိုက္ပါတယ္။ ကပ္ပဲအိတ္မွာ ျဖစ္ေနတာကုိ တိတိက်က်ေလး ေျပာပါအံုး။ ဒါ့ေၾကာင့္ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ေနမယ္။ ေဆးကုလို႔ရပါတယ္။

Erectile Dysfunction ကို Impotence လို႔လဲေခၚတယ္။ "လိင္ဆက္ဆံမႈျပဳႏိုင္ဘို႔ရာ က်ား-လိင္အဂၤါ လံုေလာက္ေအာင္ မသန္မာႏိုင္တာနဲ႔ လိင္ဆက္ဆံရာမွာ အျပည့္အဝ မျဖစ္ႏိုင္တာ" လို႔ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ပါတယ္။ လိင္အဂၤါသန္မာမႈဆိုတာ Hydraulic effect (ဟိုက္ဒေရာလစ္) တံခါးမ်ိဳးလိုဘဲ လိင္တံထဲကို ေသြးေတြ စီးဝင္လာရာကေန ျဖစ္လာေစတယ္။

Penile erection လိင္အဂၤါသန္မာဘို႔ရာ ျဖစ္စဥ္ ၂ ခုရွိပါတယ္။
(၁) Reflex erection ဆိုတာ လိင္အဂၤါကို ထိကိုင္တဲ့အခါ တံု႔ျပန္မႈ၊ Peripheral nerves အဖ်ားပိုင္းက အာရံုေၾကာေတြနဲ႔ ခါးဆစ္ထဲက အာရံုေၾကာေတြကေန လုပ္ေပးတယ္။ လိင္အဂၤါကို ထိကိုင္တာနဲ႔ အာရံုေၾကာစနစ္ေၾကာင့္ Nitric oxide (ႏိုက္ထရစ္ေအာက္ဆိုက္) ေတြ ထြက္လာေစတယ္။ သူ႔ေၾကာင့္ လိင္တံထဲမွာရွိတဲ့ Corpora cavernosa ထဲမွာရွိတဲ့ Smooth muscles အႏုစားၾကြက္သားေတြ Relaxation ေပ်ာ့က်ယ္လာေစမယ္။
(၂) Psychogenic erection စိတ္ပိုင္းကေန လုပ္ေပးတာ။ Sexual arousal လိင္စိတ္ ျဖစ္ေပၚလာျခင္းကေန အစပ်ိဳးတယ္။

က်ား-အစိကေနလဲ Testosterone (တက္စတိုစတီရုန္း) ေဟာ္မုန္း ကိုထုတ္ေပးတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဦးေႏွာက္ထဲမွာရွိတဲ့ Pituitary gland (ပစ္က်ဴထရီ) အိတ္ကေလးကလဲ သူ႔အလုပ္သူ ေကာင္းေကာင္း လုပ္ႏိုင္ဘို႔ လိုေသးတယ္။

ဒါ့ေၾကာင့္ -
1. Hormonal deficiency ေဟာ္မုန္း နည္းေနရင္၊
2. Disorders of the neural system အာရံုေၾကာ မေကာင္းရင္၊
3. Lack of adequate penile blood supply ေသြးပို႔လႊတ္မႈ မေကာင္းရင္ နဲ႔
4. Psychological problems စိတ္အေျခအေနမွာ အားနည္းခ်က္ရွိရင္ ပန္းညွိဳး-ပန္းေသ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။

ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းခံေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။
• အသက္ ၆ဝ ေက်ာ္သူေတြမွာ ၄ဝ ေက်ာ္ေတြထက္ ၄ ဆ ပိုျဖစ္တယ္။
• ႏွလံုးေ-သြးေၾကာေရာဂါ၊
• ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊
• ေက်ာက္ကပ္ အလုပ္မလုပ္ႏိုင္တာ၊
• Hypertension ေသြးတိုး၊
• Atherosclerosis ေသြးေၾကာ မာ-က်ဥ္းေရာဂါ၊
• ေဆးလိပ္စြဲေသာက္တာ။
• Alcohol and tobacco use မူးယစ္ေဆးစြဲ၊ အရက္စြဲ၊
• အားကုန္ေနတာ၊
• လူအဝလြန္တာ၊
• Hypogonadism ေဟာ္မုန္းနည္းတာ၊
• Testosterone (တက္စတိုစတီရုန္း) ေဟာ္မုန္း နည္းေနတာ၊
• Arsenic poisoning (အာဆင္းနိတ္) အဆိပ္သင့္တာ၊
• ေဆးဝါးေၾကာင့္ျဖစ္တာေတြထဲမွာ (SSRIs) စိတ္က်ေဆးေတြ နဲ႔ Nicotine (နီကိုတင္း) မူးယစ္ေဆးေတြက အမ်ားဆံုး ျဖစ္တယ္။
• Spinal cord ခါးရိုးဆစ္ ထိခိုက္တာ၊ Brain injuries ဦးေႏွာက္ထိခိုက္တာ၊ Parkinson's disease (ပါကင္ဆန္) ေရာဂါ၊ Alzheimer's disease (အယ္လ္ဇိုင္းမား) ေရာဂါ၊ Multiple sclerosis (မာလ္တီပယ္-စကယ္လရိုးဆစ္) ေရာဂါ နဲ႔ Stroke (စထုပ္ခ္) ေရာဂါ၊ Cavernosal disorders (Peyronie's disease) ေရာဂါေတြ ရွိေနတာ။
• Colon အူမၾကီး၊ Prostate ဆီးက်ိတ္၊ Bladder ဆီးအိမ္၊ Rectum အစာေဟာင္းအိမ္ေတြမွာ ခြဲစိတ္တာ၊ ဓါတ္ကင္တာ၊
• Psychological causes စိတ္အေျခခံေတြကေတာ့ Performance anxiety လက္ေတြ႔စိုးရိမ္စိတ္၊ Stress စိတ္ဖိအား မ်ားျခင္း၊ Clinical depression တကယ့္စိတ္က်ေရာဂါ၊ Schizophrenia (စကစ္ဇိုဖရီးနီးယား)၊ Substance abuse ေဆးစြဲျခင္း၊ Panic disorder (ပင္းနစ္) ထိန္းမႏိုင္-သိမ္းမရ စိတ္ေရာဂါ၊ Generalized anxiety disorder အေထြေထြ စိတ္က်ျခင္း၊ Personality disorders (ပါဇင္နယ္လ္တီ) တကိုယ္ေရစိတ္ေရာဂါ၊ Negative feelings အဆိုးျမင္စိတ္ေတြ၊
• ၂ဝဝ၂ သုေတသနတခုအရ စက္ဘီးစီးတာနဲ႔လဲ ဆက္စပ္မႈရွိတယ္။
• ၂ဝ၁၁ သုေတသနတခုအရ NSAIDs အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြကို တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ၃ လမက ေသာက္သူေတြဟာ ၂၂% ပိုျဖစ္တာ ေတြ႔ရတယ္။

ေဆးစစ္နည္းေတြ -
• Hypogonadism, Prolactinoma, Coronary artery disease and Peripheral vascular disease နဲ႔ Diabetes ေရာဂါေတြရွိ-မရွိ စစ္ရမယ္။
• Duplex ultrasound ရိုက္ရင္ ေသြးစီးေလွ်ာက္မႈကို သိႏိုင္တယ္။
• Penile nerves function စမ္းသပ္နည္း၊
• Nocturnal penile tumescence (NPT)
• ေယာက္်ားတေယာက္ဟာ အိပ္ေနတံုး (REM) အဆင့္အတြင္းမွာ လိင္သန္မာမႈ ၅-၆ ၾကိမ္ျဖစ္တာ ပံုမွန္ပါ။ အဲလိုမျဖစ္ရင္
• Nerve function နဲ႔ Blood supply ေတြ ခ်ိဳ႕ယြင္းေနမယ္။
• Snap gauge နဲ႔ Strain gauge ကရိယာေတြနဲ႔ တိုင္းတာစစ္ေဆးႏိုင္တယ္။
• Penile biothesiometry စမ္းသပ္နည္း၊
• Dynamic infusion cavernosometry (DICC) နည္း၊
• Corpus cavernosometry နည္း၊
• Magnetic resonance angiography (MRA) နည္း။

Treatment ဘာလို႔ျဖစ္သလဲအေပၚ မူတည္ျပီး ကုသရတယ္။
• Arsenic poisoning (အာဆင္းနိတ္) အဆိပ္သင့္သူေတြမွာ Potassium (ပိုတက္ဆီယန္) ဓါတ္ဆား နည္းေနတာကို ျပင္ေပးရတယ္။
• Alprostadil penis suppository ေဆးကို ဆီးသြားျပြန္ထဲ ထည့္ေပးရတယ္။
• Injection therapy (Papaverine, Phentolamine, Prostaglandin E1) ေဆးကို လိင္အဂၤါမွာ ကိုယ့္ဖါသာ ထိုးရတယ္။ Alprostadil (Alprostadil, Caverject Impulse, Edex)
• Penile prosthesis လိင္အဂၤါအတု တပ္မယ္၊
• Penis pumps (Vacuum constriction device) (ပန္႔ပ္) ကရိယာ သံုးမယ္၊ (ေရးထားပါတယ္)
• Vascular reconstructive surgery ခြဲစိတ္ကုသနည္။
• Testosterone replacement (တက္စတိုစတီရုန္း) ေဟာ္မုန္းေပးျခင္း၊
• Phosphodiesterase type 5 inhibitors = Sildenafil (Viagra), Vardenafil (Levitra) နဲ႔ Tadalafil (Cialis) ေဆးေတြက အင္မတန္ ထိေရာက္တယ္။ ေရးထားပါတယ္။ (ေရးထားပါတယ္)
• Alprostadil (Vitaros) cream လိမ္းေဆးလဲ ကေနဒါမွာ ခြင့္ျပဳခ်က္ ရထားတယ္။

Alternative medicine တျခားနည္းေတြ ရွိေပမဲ့ FDA ကေန အသိအမွတ္ျပဳေပးမထားပါ။
- Acupuncture အပ္စိုက္နည္း၊
- Korean red ginseng (Panax ginseng) ကိုရီးယား (ဂ်န္ဆင္း)၊
- Yohimbine (ယိုဟင္ဘီးန္)၊
- DHEA (dehydroepiandrosterone) (ဒီအိတ္ခ်္အီးေအ)၊
- Ginkgo (ဂ်င္ဂို)၊
- L-arginine (အယ္လ္-အာဂ်နင္း)၊
- Herbal Viagra ဟာဘယ္ ဗိုင္ယာဂရာ၊

Testosterone deficiency (တက္စတိုစတီရုန္း) ေဟာ္မုန္းနည္းေနသူဟာ
- လိင္စိတ္လာတာ နည္းေနမယ္၊
- ေနမေကာင္း ထိုင္မသာျဖစ္ေနမယ္၊
- စိတ္ဓါတ္ က်ေနမယ္၊
- အာရံုစိုက္ရတာ မွတ္သားရတာ အားနည္းေနမယ္၊
- ကိုယ္ခႏၶာလဲ ပိန္လွီေနမယ္၊
- Cholesterol metabolism (ကိုလက္စေထာ) အလုပ္မမွန္ျဖစ္ေနမယ္၊
- Anemia ေသြးအားနည္းေနမယ္၊
- Osteoporosis အရိုးအားနည္းေနမယ္၊
- ကိုယ္ေမႊးေပါက္တာ ပါးေနမယ္၊

Testosterone နည္း-မနည္း ေသြးစစ္ရင္သိမယ္။ မနက္ခင္းမွာ စမ္းတာပိုေကာင္းတယ္။ နည္းေနသူေတြကို
- Testosterone IM ၂-၃ ပါတ္တခါ ထိုးႏိုင္တယ္။
- Testosterone patches ကပ္ခြါကပ္ထားႏိုင္တယ္။ တေန႔တခါ ကပ္ရတယ္။ ေနရာေျပာင္းျပီးကပ္ႏိုင္တယ္။ ေသာက္ေဆး မရွိေသးပါ။ ရွိရင္လဲ အသဲကို ပိုထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္။
- Testosterone ေဆးေပးရင္ Prostate ဆီးက်ိတ္ကိုၾကီးေစတယ္။ Prostate cancer ဆီးက်ိတ္-ကင္ဆာ ရွိရင္ မသင့္ဘူး။

Testosterone ေဆးရဲ႕ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ -
- Acne အဆီျပန္မယ္၊ ဝက္ျခံေပါက္မယ္၊
- Fluid retention ဆီးအသြားရခက္ႏိုင္တယ္၊
- Breast enlargement ရင္သားထြားမယ္၊
- Sleep apnea အိပ္ေရးပ်က္မယ္၊
- Testicular size က်ား-အေစ့ ေသးသြားႏိုင္တယ္၊
- Cholesterol ကိုလက္စေထာ အနည္း-အမ်ားေျပာင္းမယ္၊
- Increase in red cell count ေသြးနီဥမ်ားမယ္၊
- Decrease in sperm count သုက္ပိုးနည္းေစျပီး ကေလးမရျဖစ္ေစႏိုင္တယ္၊

ဆရာဝန္မလိုဘဲ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္တာေတြလဲ ရွိပါတယ္။
- လိင္ဆက္ဆံတာကို လိုတာထက္ပိုျပီး စိတ္လႈပ္ရွားေနတာ ျပင္ပါ။
- အလုပ္-မိသားစုအတြင္း စိတ္အခန္႔မသင့္ ျဖစ္ေနတာ ျပင္ပါ။
- ကိုယ့္ဇနီး-မိန္ကေလးနဲ႔ ဆက္ဆံေရး က်ဲေနတာ ျပင္ပါ။
- ကိုယ့္ကိုယ္ကို လိင္ကိစၥမွာ ယံုၾကည္မႈ မနည္းသင့့္ဘဲ နည္းေနတာ ျပင္ပါ။
- ကိုယ့္မိန္းကေလးေဖၚကေန အႏုတ္သေဘာ ေျပာတာကို ေျပာင္းေစပါ။ ေမ့ထားလိုက္ပါ။
- Lifestyle လူေနမႈဘဝ ပံုစံေပာင္းသင့္ရင္ ေျပာင္းပါ။ ဥပမာ Smoking ေဆးလိပ္၊ အရက္ျဖတ္ပါ၊ Lose weight ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလွ်ာ့ခ်ပါ၊ Aerobic exercise (ေအရိုးဘစ္) ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တာ ပိုေကာင္းေစမယ္။

ေရာဂါအခံေတြလဲမရွိ၊ ေျပာခဲ့တာေတြကိုလဲ ျပင္လို႔မွ မရေသးရင္ Psychological counseling (Stress, Anxiety or Depression) စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ကုသမႈ ခံယူပါ။ သက္သာ-ေကာင္းမြန္-ေပ်ာက္ကင္းေစမွာ အမွန္ပါ။

Dr. တင့္ေဆြ
၃ဝ-၁၂-၂ဝ၁၁

Credit: http://health-adult-reading.blogspot.com/2011/12/erectile-dysfunction-ed.html