လိင္စိတ္ေလ်ာ့နည္းျခင္း

ေရးသားသူ Phyo Wai Yan
ေဆးပညာပိုင္းဆုိင္ရာတည္းျဖတ္သူ Dr. Thurein Hlaing Win.

လိင္စိတ္ေလ်ာ့နည္းျခင္း
လိင္စိတ္ေလ်ာ့နည္းျခင္းဆိုတာ ဘာလဲ။

လိင္စိတ္ေလ်ာ့နည္းျခင္းဟာ အျဖစ္မ်ားေသာျပႆနာတစ္ခုျဖစ္ျပီး အမ်ိဳးသားငါးေယာက္တြင္ တစ္ေယာက္ျဖစ္ေနတတ္တယ္။ တခ်ိဳ႕အေျခအေနမွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားလည္း ခံစားရေနနို္င္တယ္။ လိင္စိတ္ေလ်ာ့နည္းျခင္းဟာ လုပ္ငန္းခြင္ သို႔ သူ႔ရဲ႕စိတ္ဖိစီးမွဳနဲ႔ဆိုင္သလို အေရးျကီးတဲ့ ဘ၀အေျပာင္းအလဲမ်ားမွာလည္း ေတြ႔ရတတ္တယ္။ဥပမာ – ကိုယ္၀န္ေဆာင္ကာလ၊ ကေလးေမြးတဲ့ကာလေတြနဲ႔ ကေလးနို႔တိုက္တဲ့ကာလတို့ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ လိင္စိတ္ေလ်ာ့နည္းသြားျပီး အခ်ိန္ကာလျကာတဲ့အထိျပန္မေကာင္းျခင္းဟာ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ၊ ေဆး၀ါးႏွင့္ ေနထိုင္မွဳပံုစံ ျပႆနာေတြေျကာင့္ျဖစ္ျပီး သူႏွင့္အေဖာ္ျကား စိတ္အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္စရာ ျပႆနာေတြျဖစ္ေစတယ္။ အကယ္၍ သင္ဟာ လိင္စိတ္ေလ်ာ့နည္းတယ္လို့ ခံစားရျပီး အထူးသျဖင့္ သင္ႏွင့္သင့္အေဖာ္ျကားဆက္ဆံေရးကို ထိခိုက္လွ်င္ ဆရာ၀န္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးျပီး ျဖစ္ေစတဲ့ အေျကာင္းရင္းကို ေဖာ္ထုတ္၍ ေဆး၀ါးျဖင့္ သို့ စိတ္ျဖင့္ကုသမွဳခံယူသင့္တယ္။

လိင္စိတ္ေလ်ာ့နည္းမွဳဟာ ဘယ္ေလာက္အျဖစ္မ်ားလဲ။

ဒီအေျခအေနဟာ အသက္၆၀ေက်ာ္ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ေတြ႕ရမ်ားတယ္။
ဒါေပမယ့္ ျဖစ္ေစနိုင္တဲ့အေျကာင္းရင္းေတြကို ေလ်ွာ့ခ်ျပီး လိင္စိတ္ေလ်ာ့ျခင္းကို ေျဖရွင္းနိုင္တယ္။ ထပ္မံသိလိုေသာအခ်က္မ်ားအတြက္ ဆရာ၀န္ႏွင့္ေဆြးေႏြးေမးျမန္းနိုင္ပါတယ္။

လကၡဏာမ်ား

လိင္စိတ္ေလ်ာ့နည္းျခင္းရဲ႕ လကၡဏာကို မိ်ဳးစံုေတြ႕ရတတ္တယ္။ အျဖစ္မ်ားတဲ့ လကၡဏာေတြကေတာ့…

 အမ်ိဳးသားေတြမွာ လိင္တံေထာင္မတ္ဖို႔ခက္ျခင္း
သုက္ေရပမာဏ နည္းျခင္း
ဆံပင္ကၽြတ္ျခင္း
ေမာပန္းျပီး အားမရွိသလို ခံစားရျခင္း
 စိတ္အေျပာင္းအလဲမ်ားျခင္း
အရိုးရဲ႕ သိပ္သည္းဆ ေလ်ာ့နည္းသြားျခင္း
ဘယ္အခ်ိန္မွာ ဆရာ၀န္နွင့္ ျပသသင့္သလဲ။

ေစာစီးစြာသိျပီး ကုသမွဳခံယူတာဟာ အေျခအေနပိုမဆိုးသြားေအာင္ လုပ္ေပးသလို ေနာက္ဆက္တြဲ အေရးေပၚအေျခအေနမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးနို္င္တယ္။ ဆရာ၀န္ႏွင့္ ေစာစီးစြာတိုင္ပင္ျပီး ဆိုးရြားတဲ့အေျခအေနမေရာက္ေအာင္ ကာကြယ္ပါ။
အကယ္၍သင့္တြင္ အေပၚကေဖာ္ျပထားတဲ့အခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေမးစရာရွိပါက ဆရာ၀န္ႏွင့္ ေဆြးေႏြးပါ။ လူတိုင္းရဲ႕ ကိုယ္ခႏၶာက တုန့္ျပန္ပံုျခင္းမတူပါဘူး။ သင့္အေျခအေနကို ဆရာ၀န္ႏွင့္ တိုင္ပင္ျခင္းသည္သာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါတယ္။

ဘာအေျကာင္းေတြေျကာင့္ လိင္စိတ္ေလ်ာ့နည္းေစနိ္ုင္လဲ။

ကိုယ္ ၊စိတ္ႏွင့္ဆိုင္တဲ့ ဘယ္အေျခအေနမဆို လိင္စိတ္ကိုေလ်ာ့နည္းေစနိုင္တယ္။တခါတေလ ၂မိ်ဳးလံုးေျကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္တယ္။

လိင္စိတ္ေလ်ာ့နည္းေစတဲ့ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာျပႆနာေတြထဲမွာ Testosterone(အဖိုေဟာ္မုန္း)က်ျခင္း၊ ေဆးမ်ားေသာက္သံုးေနရျခင္း၊ ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္း မလုပ္ျခင္း (သို့) လုပ္လြန္းျခင္း၊ အရက္ႏွင့္ မူးယစ္ေဆးသံုးျခင္းတို႔ ပါ၀င္ပါတယ္။ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာျပႆနာေတြကေတာ့ စိတ္ဓါတ္က်ျခင္း၊ စိတ္ဖိစီးမွဳမ်ားျခင္းႏွင့္ သင့္အေဖာ္နွင့္ဆက္ဆံေရး အဆင္မေျပျခင္းတို႔ျဖစ္တယ္။
အသက္၄၅ႏွစ္အထက္ အမ်ိဳးသား၁၀ေယာက္တြင္ ၄ေယာက္မွာ testosterone ေဟာ္မုန္းနည္းေနတတ္တယ္။ လိုအပ္တဲ့Testosterone ျပန္ျဖည့္ေပးျခင္းဟာ အသံုးမ်ားတဲ့နည္းျဖစ္တယ္။

တခ်ိဳ႔ေသာေဆးေတြဟာ testosterone ကိုက်ဆင္းေစျပီး လိင္စိတ္ကိုေလ်ာ့နည္းေစတယ္။ ဥပမာ- ACE inhibitors ၊ Beta blocker တို့လို ေသြးတိုးက်ေဆးေတြဟာ လိင္တံေထာင္မတ္ျခင္းႏွင့္ သုတ္လႊတ္ျခင္းေတြကို တားဆီးနိ္ုင္တယ္။

တျခားလိင္စိတ္ေလ်ာ့နည္းေစတဲ့ အရာမရွိပါ။ ဒါေျကာင့္ သင္ဟာ လိင္ဆက္ဆံလိုစိတ္ေလ်ာ့နည္းလာတယ္ဆိုရင္ ဆရာ၀န္ႏွင့္ေဆြးေႏြးပါ။

ဘာေတြက လိင္စိတ္ေလ်ာ့နည္းမွဳကို ပိုျဖစ္ေစလဲ။

အကယ္၍ သင္မွာဒီအခ်က္ေတြရွိလ်ွင္ လိင္စိတ္ေလ်ာ့နည္းမွုကို ပိုျဖစ္ေစတယ္။

သင္ဟာစိတ္ဓါတ္က်ေနလ်ွင္ သင့္လူေနမွဳဘ၀ကိုပါ ထိခိုက္ေစတယ္။ စိတ္ဓါတ္က်ေနတဲ့လူဟာ အရင္ကသာယာတယ္လို႔ ခံစားဖူးတဲ့အရာေတြ(လိင္ဆက္ဆံမွဳ) ကိုေတာင္ စိတ္၀င္စားမွဳေလ်ာ့နည္းေနတတ္တယ္။

နာမက်န္းျဖစ္ျခင္း(ဥပမာ- ကင္ဆာ) ဟာ သင့္မွာရွိတဲ့ သုက္ပိုးထုတ္လုပ္မွဳ ပမာဏကို တစ္ေန႔ထက္တစ္ေန႔ ေလ်ာ့နည္းေစတယ္။
 အိပ္ရင္းေဟာက္တတ္တဲ့အမ်ိဳးသားေတြမွာ testosterone နည္းေနတတ္တယ္။ဒါေျကာင့္ လိင္စိတ္ေလ်ာ့နည္းျခင္း ျဖစ္နိုင္တယ္။

 Testosterone ပမာဏဟာ လိင္စိတ္နဲ့သက္ဆိုင္တယ္။ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေနာက္ပိုင္း အမ်ိဳးသားေတြမွာ ေဟာ္မုန္းအမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ အမ်ိဳးသားေတြက အသက္ ၆၀ မွ ၆၅ ႏွစ္ျကားအတြင္းမွာ လိင္စိတ္ေျပာင္းလဲမွဳနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး သတိထားမိတတ္ျကတယ္။

ေရာဂါရွာေဖြျခင္းႏွင့္ ကုသျခင္း

ဒီသတင္းအခ်က္အလက္ေတြဟာ ေဆးပညာအျကံျပဳခ်က္ေတြကို အစားမထိုးနိုင္ပါ။ ျပည့္စံုေသာအေျကာင္းအရာမ်ာအတြက္ ဆရာ၀န္ႏွင့္ေဆြးေႏြးပါ။

လိင္စိတ္ေလ်ာ့နည္းျခင္းကို ဘယ္လိုစမ္းသပ္စစ္ေဆးနို္င္လဲ။

သင့္ဆရာ၀န္က သင့္အေျခအေနႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး သံသယရွိလွ်င္ လိုအပ္တဲ့စမ္းသပ္မွဳ၊ စစ္ေဆးမွဳေတြ ျပဳလုပ္ပါလိမ့္မယ္။ဆရာ၀န္ကညႊန္ျကားတဲ့ စစ္ေဆးမွဳေတြက ေသြးစစ္ျခင္း၊ သုက္ပိုးစစ္ျခင္းတို႔ျဖစ္တယ္။

လိင္စိတ္ေလ်ာ့နည္းျခင္းကို ဘယ္လိုကုသနို္င္သလဲ။

ျဖစ္ေစတဲ့အေျကာင္းရင္းေပၚမူတည္၍ ကုသနိုင္တယ္။

က်န္းမာေသာ လူေနမွဳဘ၀ သင့္တင့္မ်ွတေသာ အစားအေသာက္စားျခင္း၊ ေလ့က်င့္ခန္းပံုမွန္လုပ္ျခင္း၊ လံုေလာက္စြာ အိပ္စက္ျခင္း၊ အရက္ျဖတ္ျခင္း ႏွင့္ စိတ္ဖိစီးမွဳေလ်ွာ့ခ်ျခင္း၊
လိင္စိတ္ေလ်ာ့နည္းမွဳကိုျဖစ္ေစတဲ့ ေဆးမ်ားအစား ေဆးသစ္မ်ားကို ေျပာင္းလဲသံုးစြဲျခင္း၊
Testosterone ျပန္လည္ျဖည့္သည့္ ကုသမွဳခံယူျခင္း၊

ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြးျခင္း

အကယ္၍ သင့္ေရာဂါက စိတ္ႏွင့္သက္ဆိုင္ပါက ဆရာ၀န္က ဒီနည္းကို ညႊန္ျကားေလ့ရွိတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ လိင္စိတ္ေလ်ာ့က်ျခင္းသည္ သင္နွင့္ သင့္အေဖာ္ျကား ပိုနီးကပ္တဲ့ ဆက္ဆံေရးကို ထိခိုက္ေစနို္င္တယ္။ လိင္ကိစၥတင္မဟုတ္ တျခားအရာေတြပါထိခိုက္ေစနိုင္တယ္။ ဒီအေျခအေနကို စိတ္ေရာဂါက်ြမ္းက်င္သူႏွင့္ သင္တစ္ဦးတည္း သို႔မဟုတ္ သင့္အေဖာ္ပါ ေဆြးေႏြးသင့္တယ္။ တကယ္လို႔သင္ဟာ စိတ္ဓါတ္က်ေရာဂါခံစားေနရရင္ စိတ္ဓါတ္က်တာေပ်ာက္တဲ့ေဆးေတြ မွီ၀ဲဖို႔လိုတယ္။ တခ်ိဳ႔ေတြက သင့္လိင္စိတ္ကို အမွန္တကယ္က်ေစတတ္တယ္။

တီဗြီ၊ မဂၢဇင္းေျကာ္ျငာေတြမွာပါတဲ့ Cialis, Levitra, and Viagra လိုေဆးမ်ိဳးေတြက သင့္ကို လိင္စိတ္မျကြေစပါဘူး။ ဒီေဆးေတြက သင့္လိင္တံျကာျကာေထာင္မတ္ဖို႔ပဲ လုပ္ေပးပါလိမ့္မယ္။

ေနထိုင္မဳွပံုစံေျပာင္းလဲျခင္းႏွင့္ အိမ္တြင္းကုထံုး

ဒီအသံုး၀င္တဲ့ နည္းလမ္းေတြက သင့္ရဲ႕လိင္စိတ္ေလ်ာ့နည္းျခင္းကို ေလ်ွာ့ခ်ေပးနိုင္တယ္။

အခ်ိဳ႔ အစားအေသာက္ေတြက အရမ္းအက်ိဳးမရွိေပမယ့္ ေဘးမျဖစ္နိုင္ပါ။သဖန္းသီး၊ ငွက္ေပ်ာသီး ႏွင့္ ေထာပတ္သီးေတြက လိင္စိတ္ကိုအားေကာင္းေစတဲ့ အစားအေသာက္ေတြျဖစ္တယ္။ ဒီအစားအေသာက္ေတြမွာ လိင္အဂါ္ကိုသြားတဲ့ ေသြးစီးဆင္းမွဳေကာင္းေစရန္ လုိအပ္တဲ့ ဗီတာမင္ႏွင့္ သတၱဳဓါတ္ေတြပါျပီး က်န္းမာတဲ့လိင္ဆက္ဆံေရးကို ျဖစ္ေစတယ္။

သင့္ကိုယ္ႏွင့္ပတ္သက္ျပီး ခံစားရသမ်ွဟာ သင့္လိင္စိတ္္အေပၚ သက္ေရာက္မွဳရွိတယ္။ က်န္းမာေရးႏွင့္ မညီညြတ္တဲ့ အစားအေသာက္မ်ားစားျခင္း၊ ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္း မလုပ္ျခင္းေတြက သင့္ကိုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုုထိခိုက္ေစနို္င္တယ္။ ဒ့ါျပင္ ေက်နပ္နွစ္သိမ့္စရာေကာင္းတဲ့ လိင္မွဳကိစၥကိုလည္း ေနွာက္ယွက္နိုင္တယ္။

သင္ဟာ က်န္းမာေသာ္လည္း စိတ္ဖိစီးမွဳရွိေနပါက သင့္လိင္စိတ္ကို ထိခိုက္မွဳရွိတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြက စိတ္ဖိစီးမွဳဒဏ္ကိုပိုခံရတတ္တယ္။ အမ်ိဳးသားေတြက စိတ္ဖိစီးမွဳေျဖေဖ်ာက္ရန္ လိင္ဆက္ဆံျကတယ္။ တခါတေလမွာေတာ့ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ လိင္ဆက္ဆံမွဳေတြေျကာင့္ ပဋိပကၡျဖစ္နိ္ုင္တယ္။ ထို့ေျကာင့္ စိတ္ဖိစီးမွဳေျဖေဖ်ာက္ရန္ အားကစားလုပ္ျခင္း၊ တိုက္ခ်ိကစားျခင္း၊ ေယာဂက်င့္ျခင္းတို့ကို ျပဳလုပ္သင့္တယ္။

အကယ္၍ေမးျမန္းလိုတာရွိပါက ဆရာ၀န္နွင့္ေဆြးေႏြးျပီး အေကာင္းဆံုးအေျဖကို ရွာေဖြန္ိုင္ပါတယ္။

Credit: Hello Sayarwon Page