လိင္တူဆက္ဆံမႈက စိတ္ဓာတ္ေရးရာ၊က်န္းမာေရးႏွင့္ မႈခင္းျဖစ္စဥ္မ်ားကုိပါ အားေပးရာေရာက္
''ပ်ဳိေဖာ္၀င္ၿပီးတဲ့အခ်ိန္မႇာ လူငယ္ေတြအေနနဲ႔ လိင္မႈကိစၥအေတြ႔အၾကံဳကုိ စမ္းသပ္ရယူခ်င္စိတ္ ျဖစ္ေပၚတတ္ ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မႇာ ပုံမႇန္မဟုတ္တဲ့ အျပဳအမူေတြမလုပ္ဖုိ႔၊ မလုိလားအပ္တဲ့ ျပႆနာေတြ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္တတ္ဖုိ႔၊ ေဘးအႏၲရာယ္ျဖစ္ေပၚမႈ ကင္းေ၀းေအာင္ ေရႇာင္ရႇားႏုိင္ဖုိ႔ မိဘဆရာသမားေတြက နားလည္ေအာင္ ရႇင္းျပထားသင့္တယ္ သိနားလည္တဲ့လူငယ္ ျဖစ္သြားၿပီ ဆုိရင္ တစ္ေယာက္ေယာက္က လာဆြယ္ရင္ေတာင္ အသိၪာဏ္နဲ႔ သင့္မသင့္ ဆုံးျဖတ္သြား ႏုိင္မႇာပါ''ဟု အၿငိမ္းစားစိတ္ပညာပါေမာကၡ ေဒၚခင္ေအး၀င္းက ေျပာျပခဲ့သည္။
ျမန္မာလူမႈဘ၀ အေနအထားအရ လိင္မႈေရးရာကိစၥရပ္မ်ား အေၾကာင္းကို မိဘႏႇင့္သားသမီး၊ ဆရာႏႇင့္တပည့္ကဲ့သို႔ လူမႈအသိုင္း အ၀ိုင္းမ်ားတြင္ အသိေပးေျပာဆို လမ္းညႊန္မႈမ်ား နည္းပါးခဲ့ေသာ္လည္း ၂၀ ရာစုေႏႇာင္းပိုင္းမႇစ၍ ကမၻာအရပ္ရပ္မႇ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားတစ္ေနရာမႇ တစ္ေနရာသို႔ ကူးလူးဖလႇယ္ခဲ့ျခင္းႏႇင့္ လိင္မႈေရးရာမ်ားမႇတစ္ဆင့္ ေပၚေပါက္လာႏိုင္ေသာ ေရာဂါမ်ား ေပၚထြက္ျခင္းေၾကာင့္ မ်ဳိးဆက္တစ္ဆက္မႇ တစ္ဆက္သို႔ လက္ဆင့္ကမ္း လမ္းညႊန္ထိန္းသိမ္းမႈမ်ား ပိုမိုလိုအပ္လာခဲ့ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ပညာရႇင္မ်ား၏ ေျပာၾကားခ်က္အရ သိရသည္။
ေဒါက္တာခင္ၿငိမ္းခ်မ္း (Medical Coordinator/Team Leader - National Medical Coordination Team) AZG-ေဟာ္လန္ ကလည္း ''လူငယ္ေတြကုိ အသိပညာေပးထား သင့္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ႏုိင္ငံမႇာ ငယ္ငယ္ ေလးကတည္းက မိန္းကေလးကိုေရာ ေယာက္်ားေလးကုိပါ ဘယ္ေနရာေတြ ကုိေတာ့ သူမ်ားေတြ မထိေစနဲ႔၊ မကုိင္ေစနဲ႔၊ ဘယ္ေနရာကုိ ဘယ္လုိထိရင္ ဘယ္လုိေအာ္ရမယ္ကအစ သင္ေပးထားတယ္။ ကုိယ့္ရဲ႕အေမ အရင္းကလဲြလုိ႔ ဘယ္သူမႇထိလို႔မရဘူး၊ ဒါေတြက ကေလးေတြရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္ေနရာလုိ႔ေခၚတယ္၊ ဒါကုိ ထိန္းသိမ္းရမယ္ ဆုိၿပီး သင္ေပးတာမ်ဳိးရႇိတယ္''ဟုေျပာၾကား ခဲ့သည္။
အဆုိပါက်ားသဘာ၀ႏႇင့္ မသဘာ၀ ႏႇစ္မ်ဳိးလုံး ရယူခံစားသူမ်ားကုိ လူသြားလူလာ ထူထပ္သည့္ ေနရာမ်ား၊ လူသူ၀င္ေရာက္မႈ နည္းပါးေသာ အမ်ားသုံး အိမ္သာမ်ား၊ လက္ဖက္ရည္ဆုိင္ႏႇင့္ စားေသာက္ဆုိင္ အခ်ိဳ႕တြင္ ျမင္ေတြ႕ရေလ့ရႇိေၾကာင္း သိရသည္။
ယင္းကဲ့သုိ႔ အေျခအေနမ်ိဳးသည္ ကုိယ္ခႏၶာတြင္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ဇီ၀ကမၼေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊ ပတ္၀န္းက်င္ အေနအထား၏ ႐ိုက္ ခတ္မႈေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ တဏႇာရမၼက္စိတ္ လြန္ကဲမႈမ်ား ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ က်ားသဘာ၀ႏႇင့္ မသဘာ၀ ႏႇစ္မ်ဳိးလုံး ရယူလုိမႈေၾကာင့္လည္းေကာင္း ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္ေၾကာင္း ပညာရႇင္မ်ား၏ ေျပာၾကားခ်က္မ်ားအရ သိရသည္။
''ခႏၶာကိုယ္ ဖြဲ႔စည္းတည္ေဆာက္ပံု၊ ၀တ္ပံုစားပံု၊ ေနပံုထိုင္ပံုက ေယာက်္ားပံုစံျဖစ္ေပမယ့္ လိင္မႈ ကိစၥကို က်ားသဘာ၀ေရာ၊ မသဘာ၀ပံုစံနဲ႔ပါ ရယူခံစားခ်င္ၾကတယ္။ ဒါက အခြင့္အလမ္း သာမယ္ထင္လုိ႔လုပ္တာလား၊ ဖက္ရႇင္လုိျဖစ္ၿပီး လုပ္ခ်င္ၾကတာလား စဥ္းစားၾကည့္ဖို႔လုိမယ္။ စိတ္ပညာအရ စဥ္းစားၾကည့္ရင္ သူတုိ႔ဆီမႇာ ေယာက်္ားခ်င္းလုိခ်င္တဲ့ တပ္မက္စိတ္ပုိမ်ားႏုိင္တယ္။ အေပါင္းအသင္းကုိ တရားလြန္ ခင္မင္စိတ္ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏုိင္တယ္။ စိတ္မလုံျခံဳတဲ့ ကေလးေတြဆုိရင္ ပုိျဖစ္သြားႏုိင္တယ္။ လူေတြရဲ႕ အထင္ႀကီးမႈ၊ ယုံၾကည္မႈ၊ ခ်စ္ခင္မႈ၊ ဂ႐ုစုိက္မႈ၊ အသိအမႇတ္ျပဳမႈတုိ႔ကိုရတာ နည္းတဲ့ကေလးေတြမႇာ စိတ္လုံျခံဳမႈမရႇိႏုိင္ဘူး။ အဲဒီလုိ ကေလး ေတြက ပုိၿပီးလမ္းလဲြႏုိင္တဲ့ အတြက္ သတိထားဖုိ႔လုိတယ္''ဟု ေဒၚခင္ေအး၀င္းက သုံးသပ္ခဲ့သည္။
ပုံမႇန္လမ္းေၾကာင္းမဟုတ္သည့္ လိင္ဆက္ဆံမႈမ်ားသည္ ကာလသား ေရာဂါပုိးႏႇင့္ HIVပုိးကဲ့သုိ႔ လိင္မႇတစ္ဆင့္ ကူးစက္ႏုိင္သည့္ ေရာဂါပုိးမ်ား ပုိမုိ၀င္ေရာက္ႏုိင္သည့္ အခြင့္အလမ္းမ်ား တည္ရႇိေနေၾကာင္း ေဆးပညာရႇင္မ်ားက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
''သဘာ၀က လိင္ဆက္ဆံဖုိ႔ ေပးထားတာမဟုတ္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းကေန အကာအကြယ္မဲ့ ဆက္ဆံမႈျပဳမယ္ဆုိရင္ ေရာဂါပုိးေတြ ၀င္ေရာက္ႏုိင္ဖုိ႔ အခြင့္အလမ္းပိုမ်ားပါတယ္။ သူ႔လမ္းေၾကာင္းမႇာ သဘာ၀အရ ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ ေခ်ာဆီမရႇိတဲ့အတြက္ အေပါက္အျပဲ ေသြးထြက္သံယိုျဖစ္ႏုိင္တယ္။ ကုိယ့္မႇာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဆက္ဆံေဖာ္မႇာပဲျဖစ္ျဖစ္ HIVပုိးအပါအ၀င္ လိင္ဆက္ဆံမႈကတစ္ဆင့္ ျပန္႔ပြားႏုိင္တဲ့ ေရာဂါပုိးေတြ ရႇိေနမယ္ဆုိရင္ ကူးစက္ခံရႏုိင္ပါတယ္'' ဟု ေဒါက္တာခင္ၿငိမ္းခ်မ္းက ရႇင္းျပခဲ့သည္။
''မိန္းကေလးငယ္ေတြသာမက ေယာက်္ားေလးေတြကိုပါ မိဘေတြက ဂ႐ုစိုက္သင့္တယ္။ အမ်ားစုက မိန္းကေလး ငယ္ေတြကိုပဲ ေယာက္်ားေလးမိတ္ေဆြေတြ၊ ေဆြမ်ဳိးေတြနဲ႔ အတူတူ ညမအိပ္ခိုင္းတာ ရႇိေပမယ့္ ေယာက်္ားေလး ငယ္ေတြကိုေတာ့ ေယာက်္ားခ်င္းပဲ သင့္ေတာ္တယ္ဆိုၿပီး ခြင့္ျပဳေလ့ရႇိတယ္။ အမႇန္က ေယာက်္ားေလးေတြကလည္း ေဆြမ်ဳိးေယာက်္ားႀကီးေတြရဲ႕ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အလြဲအသံုးခ်တာ ခံရႏိုင္တယ္။ အဲဒီလိုငယ္ငယ္ေလးနဲ႔ လိင္အလြဲ အသံုးခ်တာခံလိုက္ရရင္ အဲဒီအသံုးခ်ခံရမႈအေပၚ သာယာစိတ္၀င္သြားႏိုင္ၿပီး ေယာက်္ားေလး သဘာ၀စိတ္ ေပ်ာက္သြား တတ္ပါတယ္။ ႀကီးလာရင္ မိန္းကေလး သဘာ၀စိတ္ျဖစ္ ေပၚသြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိန္းကေလး ေတြကိုသာမက ေယာက်္ားေလးေတြကိုပါ လူႀကီးမိဘေတြက ဂ႐ုတစိုက္ ထိန္းသိမ္း သင့္ပါတယ္''ဟု အထူးကု ဆရာ၀န္တစ္ဦးက ဆိုပါသည္။
လိင္တူဆက္ဆံရာမႇတစ္ဆင့္ မႈခင္းျဖစ္စဥ္မ်ားကုိ အားေပးရာေရာက္ၿပီး သက္ဆုိင္ရာမႇ အေရး ယူခဲ့ရသည့္ လိင္တူဆက္ဆံမႈႏႇင့္ဆက္ႏႊယ္သည့္ မႈခင္းျဖစ္စဥ္မ်ား လည္းရႇိခဲ့ေၾကာင္းလည္း သိရသည္။
ယင္းျဖစ္စဥ္မ်ားထဲတြင္ အရြယ္ေရာက္ၿပီး အမ်ဳိးသားအခ်ဳိ႕မႇ အမ်ဳိးသမီးစိတ္၀င္ကာ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ၌ အျခားေသာ အမ်ဳိးသားမ်ားအား ဆဲြေဆာင္ခဲ့ရာမႇ ပစၥည္းလု လူသတ္ခဲ့သည့္ မႈခင္းျဖစ္စဥ္မ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့ေၾကာင္း၊ AIDS ေ၀ဒနာခံစားေနရသူ မိန္းမလ်ာတစ္ဦးအား AIDS ေ၀ဒနာေပ်ာက္ေဆး ဟုဆုိကာ ေဆးခတ္တုိက္ေကြၽးခဲ့ၿပီး ပစၥည္းမ်ားလုယူခဲ့သည့္ ျဖစ္စဥ္လည္းရႇိခဲ့ေၾကာင္းႏႇင့္ အရြယ္ေရာက္ၿပီး အမ်ဳိးသားအခ်ဳိ႕က အရြယ္မေရာက္ေသးသူ အမ်ဳိးသားအခ်ဳိ႕အား လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ အလြဲအသံုး ခ်ဆဲြေဆာင္ခဲ့သည့္ ျဖစ္စဥ္မ်ားလည္း ရႇိခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အလြဲအသံုးခ်မႈကဲ့သို႔ ဓမၼတာႏႇင့္ဆန္႔က်င္ေသာ လိင္ဆက္ဆံမႈမ်ားသည္ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒအရ အေရးယူခံရႏိုင္ေၾကာင္း သိရသည္။ ျပစ္မႈဆိုင္ရာဥပေဒပုဒ္မ ၃၇၇ တြင္ ေယာက်္ားႏႇင့္ျဖစ္ေစ၊ မိန္းမႏႇင့္ျဖစ္ေစ၊ တိရစၧာန္ႏႇင့္ျဖစ္ေစ မည္သူမဆို မိမိအလိုအေလ်ာက္ ဓမၼတာႏႇင့္ ဆန္႔က်င္ေသာ ကာမစပ္ယႇက္မႈကိုျပဳလ်င္ ထိုသူကို တစ္သက္ တစ္ကြၽန္းဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဆယ္ႏႇစ္အထိ ေထာင္ဒဏ္အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖစ္ေစ ခ်မႇတ္ႏိုင္သည့္အျပင္ ေငြဒဏ္လည္း ခ်မႇတ္ႏိုင္သည္ဟု ျပ႒ာန္းထားေၾကာင္း မဟာသုေတသန စာတမ္းဆုိင္ရာဘဲြ႕ ရထားသူ ဥပေဒအတုိင္ပင္ခံတစ္ဦး က ရႇင္းျပခဲ့သည္။
ျပစ္မႈပုဒ္မ ၃၇၇ အရ ျပစ္မႈ ထင္ရႇားသူကို ၀ရမ္းမပါဘဲ ဖမ္းဆီးခြင့္ရႇိၿပီး အာမခံမေပးႏိုင္သည့္အျပင္္ ေက်ေအးခြင့္လည္း မရႇိေသာေၾကာင့္ ဓမၼတာႏႇင့္ ဆန္႔က်င္ေသာ လိင္အလြဲအသံုးခ်ေနသူမ်ား သတိထား သင့္ေၾကာင္း ဥပေဒပညာရႇင္အခ်ဳိ႕က အသိေပးေျပာၾကားခဲ့ၾကသည္။
No comments:
Post a Comment