လူငယ္စာနယ္ဇင္းသမား လိင္တူခ်စ္သူတဦးနဲ႔ ေတြ႔ဆံုျခင္း

ဘက္လိုက္မႈမ႐ွိပဲ သမာသမတ္က်စြာ တင္ျပျခင္းဆိုတာ စာနယ္ဇင္းပညာရပ္ရဲ႕ အေျခခံက်င့္၀တ္တခုပါလုိ႔ ဆုိတဲ့ လူငယ္စာနယ္ဇင္းသမား လိင္တူခ်စ္သူတဦးနဲ႔ ေတြ႔ဆံုျခင္း

တဦးခ်င္း ျပဳလုပ္တဲ့ In & Out အင္တာဗ်ဴးက႑ေလးမွာေတာ့ “စာနယ္ဇင္းေလာကႏွင့္ ယေန႔ လိင္တူခ်စ္သူ” ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းအရာ ေခါင္းစဥ္အေပၚ လူငယ္စာနယ္ဇင္းသမား လိင္တူခ်စ္သူတဦးနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားတာေလးေတြကို တင္ျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ 

ကုိယ့္ရဲ႕နာမည္နဲ႔ အလုပ္အကုိင္၊ ရာထူးတာဝန္ေတြကုိ ေျပာျပေပးပါ။
ကၽြန္ေတာ္ ေနေရာင္လင္းခန္႕ပါ။ စာနယ္ဇင္း သမား တစ္ဦးပါ။ လက္ရွိ ျပည္တြင္းက ဂ်ာနယ္တစ္ေစာင္မွာ အယ္ဒီတာအျဖစ္ တာ၀န္ယူထားပါတယ္။

ငယ္စဥ္က ကုိယ္ရဲ႕ပတ္ဝန္းက်င္မွာ လိင္တူခ်စ္သူေတြကို ျမင္ဖူး ေတြ႔ဖူးမွာေပါ့ေနာ္။ သူတုိ႔ေတြအေနနဲ႔ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊လူမႈေရးက႑အသီးသီးမွာ ဘယ္လုိ အေျခအေနမ်ိဳးေတြ ႐ွိလဲဆုိတာကို ေျပာျပေပးပါလား။
ငယ္ငယ္ကေတာ့ လိင္တူခ်စ္သူေတြဆိုတာ နတ္ကေတာ္၊ ေရွာက္သီးေဆးျပားသည္နဲ႔ မိတ္ကပ္လိမ္းတဲ့ သူေတြေလာက္ပဲ သိထားပါတယ္။ သူတို႔ကေတာ့ အပြင့္ေတြေပါ့ေနာ္။ ေနာက္အသက္ႀကီးလာေတာ့ မိန္းမလို ၀တ္စားေနထိုင္မွ မဟုတ္ပဲ၊ လိင္တူခ်င္း တပ္မက္စိတ္ရွိတဲ့သူေတြဟာ အပုန္းအေနနဲ႕ေကာ၊ အပြင့္အေနနဲ႔ပါ ေနရာတိုင္းမွာ ႐ွိတယ္ဆိုတာ သိလာပါတယ္။ သူတို႔ဟာ သာမန္လူေတြနဲ႔ ျပဳမူေျပာဆို ေနထိုင္ပံုေတြ အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ ကြဲျပားေပမယ့္ အားလံုးက လူသားေတြပါပဲ။ 

စာနယ္ဇင္းသမား တေယာက္အေနနဲ႔ လိင္တူခ်စ္သူေတြအေပၚ ဘယ္လိုျမင္လဲ။ သူတုိ႔ေတြက အသံုးမဝင္တဲ့ သူေတြလား၊ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာအရ မွားယြင္းေနတဲ့ သူေတြလား၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ ႏုိင္ငံအတြက္ တကယ္ပဲ အက်ိဳးမ႐ွိတဲ့ သူေတြလား။
ကၽြန္ေတာ္ဟာ စာနယ္ဇင္းသမား တစ္ဦးျဖစ္သလို၊ လိင္တူခ်စ္သူ တစ္ဦးလည္း ျဖစ္တယ္။ အစ္ကိုေျပာသလိုပဲ လိင္တူခ်စ္သူေတြဟာ တကယ္ပဲ စိတ္ပိုင္း၊ ႐ုပ္ပိုင္း မွားယြင္းေနတာလား၊ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ အသံုးမ၀င္တဲ့ သူေတြလား ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္ ငယ္ငယ္ကတည္းက အရမ္း သိခ်င္ခဲ့တဲ့ ေမးခြန္းပါ။ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ကေတာ့ လူတိုင္းမွာ သူ႕တန္ဖိုးနဲ႕သူရွိၾကတယ္လို႔ ယံုၾကည္တယ္။ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ တန္ဖိုးဆိုတာ သူဘယ္သူနဲ႔ အိပ္သလဲ ဆိုတဲ့ အခ်က္နဲ႔ တိုင္းတာလို႔ မရဘူး။  လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ တန္ဖိုးဆိုတာ ႏိုင္ငံနဲ႔ လူမ်ိဳးအတြက္၊ သူ႔မိသားစုအတြက္၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြက္ ဘာေတြ လုပ္ေပးခဲ့သလဲ ဆိုတာနဲ႔ တိုင္းတာသင့္ပါတယ္။ 

ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ့္အျမင္က စာနယ္ဇင္းသမားအားလံုးကို ကိုယ္စားမျပဳပါဘူး။ အမ်ားစုက ကၽြန္ေတာ့္လို အေျခအေနမဟုတ္တဲ့အတြက္ သူတို႔ရဲ႕ အျမင္က ကၽြန္ေတာ့္ အျမင္နဲ႕ ကြဲလြဲႏိုင္ပါတယ္။ 

ျမန္မာစာနယ္ဇင္းေလာကရဲ႕ အခက္အခဲေတြနဲ႕ အခုေနာက္ပိုင္း တိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈေတြ အေၾကာင္းလည္း ေျပာျပပါဦး။
ျမန္မာစာနယ္ဇင္းေလာကဟာ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေတြကေန မၾကာေသးခင္ ၂၀၁၁ခုႏွစ္အထိ တင္းၾကပ္တဲ့ စာေပစိစစ္ေရးရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ ႐ွိေနတဲ့အတြက္ စာနယ္ဇင္းေတြရဲ႕ သတင္းေဖာ္ျပခ်က္ေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ တကယ့္ သေဘာထား အမွန္မဟုတ္ခဲ့ဘူး။ တစ္ခ်ိန္က ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စာနယ္ဇင္းေ႐ႊေခတ္လို႔ ေျပာရမယ့္ အခ်ိန္ေတြ ႐ွိခဲ့ဘူးပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးစ ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီ ေခတ္တုန္းကဆိုရင္ ေန႔စဥ္ထုတ္ သတင္းစာေတြ၊ ညေနခင္း သတင္းစာေတြ၊ အဂၤလိပ္၊ တ႐ုတ္၊ ဟင္ဒီ စကားနဲ႔ ထုတ္တဲ့ သတင္းစာေတြ အမ်ားႀကီး ႐ွိခဲ့တယ္။ စာနယ္ဇင္းနဲ႔ဆိုင္တဲ့ အလုပ္အကိုင္ေတြလည္း ခိုင္ခိုင္မာမာရွိၿပီး၊ အရည္အခ်င္း ျပည့္တဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီး ႐ွိခဲ့တယ္။ အဲဒီကေန ၁၉၆၀ ခုႏွစ္ေတြမွာ ေတာ္လွန္ေရး အစိုးရတက္လာၿပီး ေနာက္ပိုင္း ပုဂလိက စာနယ္ဇင္း အားလံုးကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္ၿပီး၊ ႏိုင္ငံပိုင္  သတင္းစာနဲ႔ ပါတီအာေဘာ္ စာေစာင္ေတြပဲ ထုတ္ခြင့္ေပးလိုက္တဲ့ အခါမွာ စာနယ္ဇင္းေလာကက အရမ္းကို က်ဥ္းေျမာင္းသြားၿပီး စာနယ္ဇင္းနဲ႔ ပက္သက္တဲ့ အလုပ္အကိုင္ေတြလည္း ေပ်ာက္ကြယ္မတတ္ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ၈၈ အေရးအခင္းအၿပီး တပ္မေတာ္အစိုးရ တက္လာၿပီးေနာက္မွာ ပုဂၢလိက ဂ်ာနယ္စာေစာင္ အခ်ိဳ႕ျပန္ထုတ္ခြင့္ ရလာတယ္။ ဒါေပမယ့္ အရမ္းတင္းၾကပ္တဲ့ စာေပစိစစ္ေရးရဲ႕ စည္းမ်ဥ္းေတြ ေအာက္မွာ က်ပ္က်ပ္တည္းတည္း လုပ္ကိုင္ခဲ့ရတယ္။ ထုတ္ေ၀မယ့္ ေဆာင္းပါး၊ ဓါတ္ပံုအားလံုးကို တစ္ပတ္ႀကိဳၿပီး စိစစ္ေရးကို တင္ရလို႔ ေန႔စဥ္ထုတ္ သတင္းစာ ထုတ္ဖို႔ဆိုတာ လံုး၀မျဖစ္ႏိုင္ခဲ့ဘူး။ ခုထိလည္း သတင္းစာထုတ္ခြင့္ မရေသးဘူး။ သတင္းထူးေတြကို အရဲစြန္႔ၿပီး စာေပစိစစ္ေရးကို မတင္ပဲ ထုတ္ခဲ့တဲ့ ဂ်ာနယ္ေတြ အပိတ္ခံရတယ္။ အယ္ဒီတာ သတင္းေထာက္ေတြကို အလုပ္က ရပ္စဲခိုင္းတယ္။ အခ်ိဳ႕ကိစၥေတြမွာ တရားစြဲဆိုၿပီး ေထာင္ခ်တာပါ ခံခဲ့ရတယ္။ 

ဆင္ဆာျဖတ္တဲ့ အထဲမွာ အဓိကႏွစ္မ်ိဳး ႐ွိတယ္။ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ အတိုက္အခံပါတီအေၾကာင္း၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေၾကာင္းနဲ႕ အက်င့္ပ်က္ လာဘ္စားမႈေတြ၊ ဆင္းရဲ မြဲေတမႈေတြ၊ အစိုးရရဲ႕ ညံ့ဖ်င္းမႈေတြ အားလံုးကို ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔မွ ေဖာ္ျပလို႔ မရဘူး။ ေနာက္တစ္မ်ိဳးက လိင္တူခ်စ္သူေတြ အေၾကာင္း အပါအ၀င္ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ မသင့္ေတာ္ဘူးလို႔ သူတို႔ယူဆတဲ့ ကိစၥရပ္အားလံုးကို ဆင္ဆာျဖတ္တယ္။ သူတို႔သေဘာကေတာ့ စာနယ္ဇင္းေတြကို ေကာက္ကိုင္လိုက္ရင္ ျမန္မာျပည္ႀကီး  သာယာ၀ေျပာၿပီး၊ လူေတြအားလံုး ေပ်ာ္ရြင္ေနၾကတယ္။ အရာအားလံုး ပံုမွန္ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ ပံုရိပ္ကို ဖန္တီးဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့တယ္။ 

လိင္တူခ်စ္သူေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စာနယ္ဇင္းမီဒီယာေတြရဲ႕ ေရးသား၊ ေဖာ္ျပခ်က္ေတြဟာ လိင္တူခ်စ္သူေတြနဲ႔ လူမႈပတ္ဝန္းက်င္ နယ္ပယ္အေပၚ ဘယ္ေလာက္အထိ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြ ႐ွိေစႏုိင္တယ္လုိ႔ ယူဆလဲ။
အေပၚမွာ ေျပာခဲ့သလိုပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ မ႐ွိခဲ့တဲ့အတြက္ စာနယ္ဇင္းေတြမွာ ေဖာ္ျပတာေတြဟာ အျပင္မွာ တကယ္ျဖစ္ေနတာေတြကို ထင္ဟပ္ျပဖို႔ မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ဘူး။အဲဒီအတြက္ စာနယ္ဇင္းေတြကို ဖတ္ေနၾကတဲ့ ျပည္သူေတြရဲ႕ ေတြးေခၚပံုေတြကလည္း အမွန္မျဖစ္ေတာ့ဘူး။ ဥပမာ အခုေနာက္ပိုင္း စာနယ္ဇင္းေတြမွာ အိမ္ေဖာ္မိန္းကေလးကို အိမ္ရွင္မိန္းမက ေသေလာက္ေအာင္ ႏွိပ္စက္တာလိုမ်ိဳး၊ အမႈအခင္းေတြ ပိုၿပီးေတြ႕လာရတယ္ေလ။ လူေတြက၊ အထူးသျဖင့္ လူႀကီးပိုင္းေတြက ဒါေတြကို ဖတ္ၿပီး ေျပာၾကတယ္။ ‘ေခတ္ႀကီးက မေကာင္းေတာ့ဘူးတဲ့။ အရင္က ဒါမ်ိဳးေတြ ျမန္မာျပည္မွာ မရွိပါဘူးတဲ့။ ဘာကို ၾကည့္ၿပီး ေျပာတာလဲ ဆိုေတာ့ အရင္တုန္းက စာနယ္ဇင္းေတြမွာ ဒါမ်ိဳးေတြ သိပ္မေတြ႔ရလို႔တဲ့။ 

အဲလို ထင္ေနတာဟာ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ မရျခင္း ရလဒ္အတြက္ အေကာင္းဆံုး ဥပမာပဲ။ တကယ္ေတာ့ ဒါမ်ိဳး အမႈအခင္းေတြဟာ ဟိုးအရင့္အရင္ ေခတ္ေတြတုန္းကလည္း ႐ွိခဲ့တာပဲ။ ဒါေပမယ့္ တင္းက်ပ္တဲ့ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေတြေၾကာင့္ စာနယ္ဇင္းေတြေပၚ ေရာက္မလာခဲ့ဘူး။ ခံရတဲ့သူေတြကလည္း တိုင္ရေကာင္းမွန္း မသိလို႔ ႀကိတ္ခံခဲ့ၾကတာေၾကာင့္လည္း ပါမွာေပါ့။ ေသခ်ာတာကေတာ့ ဒါမ်ိဳးေတြ အခုမွ ႐ွိလာတာ မဟုတ္ပါဘူး။

လိင္တူခ်စ္သူေတြ ကိစၥမွာလည္း ဒီလိုပဲ။ ခုေနာက္ပိုင္း ေခတ္အေျခအေနက ပိုၿပီးပြင့္လင္းလာတယ္။ အရင္က အပုန္းဘ၀နဲ႔ ေနခဲ့ရတဲ့သူေတြ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းျဖစ္လာၾကတယ္။ စာနယ္ဇင္းေတြမွာ၊ ႐ုပ္သံ မီဒီယာေတြမွာလည္း လိင္တူခ်စ္သူေတြအေၾကာင္း ေဖာ္ျပခြင့္ ပိုရလာေတာ့ အရင္က အေျခာက္ေတြ၊ မိန္းမလွ်ာေတြ သိပ္မ႐ွိပါဘူး။ ခုေနာက္ပိုင္းမွ အရမ္းကို မ်ားလာတယ္လို႔ ထင္ၾကတယ္။ ပိုဆိုးတာက အဲဒီအထင္ကို ခ်ဲ႕ကားၿပီး အရင္က ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒါမ်ိဳးေတြ မ႐ွိဘူး။ ဒါေတြဟာ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ မဟုတ္ဘူးလို႔ပါ ယံုၾကည္ေနၾကတာပါပဲ။ ဒါေတြဟာ လိင္တူခ်စ္သူေတြကို ခ်ိဳးႏွိမ္ဖို႔ အေၾကာင္းျပခ်က္ေတြ ျဖစ္လာေစပါတယ္။ 

စာေပစာနယ္ဇင္း နယ္ပယ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ႐ုပ္သံသတင္းဌာန စတာေတြမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ လိင္တူခ်စ္သူေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လုိမ်ိဳး ႐ႈေထာင့္ေတြကေန အမ်ားဆံုး ေဖာ္ျပေလ့႐ွိလဲ။
လက္႐ွိ စာနယ္ဇင္းေတြမွာ လိင္တူခ်စ္သူေတြကို ေဖာ္ျပတဲ့ ပံုသ႑ာန္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေတြ႔ရပါတယ္။ အမ်ားစုကေတာ့ ပံုမွန္မဟုတ္သူေတြ၊ သာမန္လူေတြထက္ တဆင့္နိမ့္သူေတြ၊ မွားယြင္းေနသူေတြ၊ မိုက္တြင္းနက္ေနသူေတြ ဆိုတဲ့ ယူဆခ်က္မ်ိဳးနဲ႔ ေဖာ္ျပၾကတယ္။ အခ်ိဳ႕ကေတာ့ စာနာနားလည္ေပးတဲ့ သေဘာမ်ိဳး ေဖာ္ျပၾကပါတယ္။ အားလံုး တူညီတဲ့အခ်က္ကေတာ့ လိင္တူခ်စ္သူေတြကို လူမ်ားစု လိင္ကြဲခ်စ္သူေတြနဲ႔ တန္းတူအခြင့္အေရး မေပးသင့္ေသးဘူး။ ဒါမ်ိဳးေတြကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း လက္ခံဖို႕ ေစာေသးတယ္ ဆိုတဲ့ ယူဆခ်က္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ အခုဆိုရင္ ႐ုပ္သံလိုင္းအခ်ိဳ႕ရဲ႕ အစီအစဥ္ေတြမွာ အလွဖန္တီး႐ွင္ေတြကို ဖိတ္ေခၚၿပီး၊ အကဲျဖတ္ဒိုင္ လုပ္ခိုင္းတာ ေနရာေပးလာတာမ်ိဳး ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါကလည္း သူတို႕ရဲ႕ ကၽြမ္းက်င္မႈေၾကာင့္ ေခၚသံုးတာမ်ိဳးပါ။ သူတို႔ရဲ႕ ဘ၀၊ ခံစားခ်က္နဲ႕ လိင္တူခ်စ္သူ တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ႀကံဳရတဲ့ဒုကၡ အခက္အခဲေတြကို ႐ိုက္ျပၿပီး၊ တန္းတူအခြင့္အေရးရဖို႕ လွံဳ႕ေဆာ္ေပးတာမ်ိဳး မဟုတ္ေသးပါဘူး။

လိင္တူခ်စ္သူေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မီဒီယာ စာနယ္ဇင္းသမားေတြအေနနဲ႔ ဘယ္လုိမ်ိဳး က်င့္ဝတ္၊ ဘယ္လုိမ်ိဳး တာဝန္ယူမႈမ်ိဳးနဲ႔ ေရးသင့္တယ္လုိ႔ ထင္သလဲ။ မွားယြင္းေနတဲ့ ေ႐ွး႐ုိးစြဲအျမင္ေတြအတုိင္း လုိက္ၿပီး ေရးသင့္လား၊ ဒါမွမဟုတ္ မွားေနတဲ့အျမင္ေတြ အစြဲေတြကို သတၱိ႐ွိ႐ွိနဲ႔ ျငင္းပယ္ေထာက္ျပၿပီး လူမႈပတ္ဝန္းက်င္ ေျပာင္းလဲဖုိ႔ (Social Changing) အတြက္ ေရးသားေဖာ္ျပသင့္တယ္လုိ႔ မယူဆဘူးလား။
ဘက္လိုက္မႈမ႐ွိပဲ သမာသမတ္က်စြာ တင္ျပျခင္းဆိုတာ စာနယ္ဇင္းပညာရပ္ရဲ႕ အေျခခံက်င့္၀တ္တစ္ခုပါ။ ဘယ္လို ကိစၥမ်ိဳးမွာမဆို ကြဲျပားတဲ့အျမင္ေတြ ႐ွိတတ္ပါတယ္။ စာနယ္ဇင္းေတြဟာ အဲဒီကြဲျပားတဲ့ အျမင္ေတြကို ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပႏိုင္ရပါတယ္။ လိင္တူခ်စ္သူေတြအေပၚ အဆိုးျမင္တဲ့ အျမင္ေတြကို ေဖာ္ျပမယ္ဆိုရင္၊ လိင္တူခ်စ္သူေတြဘက္က အျမင္နဲ႔ ခံစားခ်က္ေတြကိုလည္း ေမးျမန္းၿပီး၊ ေဖာ္ျပရပါမယ္။ 

တာ၀န္ယူမႈအေနနဲ႔ကေတာ့ ဘယ္လိုသတင္းမဆို ခိုင္လံုတဲ့ အေထာက္အထား ႐ွိရပါမယ္။ အင္တာဗ်ဴးထားတဲ့သူဟာ အဲဒီ ဘာသာရပ္မွာ ကၽြမ္းက်င္သူ ျဖစ္ရမယ္။ သုေတသနျပဳခ်က္ေတြ မွားယြင္း ေဖာ္ျပမိရင္ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ခ်က္ ထည့္သြင္းေပးရပါတယ္။ ေျပာခဲ့သလိုပဲ မီဒီယာေလာကမွာ မ်ိဳးဆက္ ကြာဟေနတဲ့အတြက္ ေနာက္ေပါက္ စာနယ္ဇင္းသမားေတြဟာ အသက္ငယ္ၾကၿပီး၊ အေတြ႔အႀကံဳလည္း နည္းၾကတယ္။ အားလံုးမဟုတ္ေပမယ့္ က်င့္၀တ္လိုက္နာမႈ အရမး္အားနည္းတဲ့ စာနယ္ဇင္းသမားေတြ ႐ွိတယ္။ သူတို႔နဲ႔ ဆက္ဆံရာမွာ သတိထားသင့္ပါတယ္။ အင္တာဗ်ဴးလုပ္ၿပီးရင္ သတင္းမူၾကမ္းကို ျပန္ျပဖို႔ ေတာင္းဆိုဖို႔ အႀကံျပဳခ်င္ပါတယ္။ 

ေျပာင္းလဲမႈတခု ျဖစ္ဖုိ႔ဆုိတာ ႏွစ္ဖက္စလံုးက လုိအပ္တာေပါ့ေနာ္။ အဲေတာ့ လိင္တူခ်စ္သူေတြကုိယ္တုိင္က သူတုိ႔ရဲ႕ဘဝေတြ၊ သူတုိ႔က်င္လည္ရာ လူမႈပတ္ဝန္းက်င္ (Community)ေတြ ေျပာင္းလဲဖုိ႔အတြက္ ဘာေတြကို ဘယ္လုိမ်ိဳး လုပ္ေဆာင္သင့္သလဲဆုိတာကုိလည္း စာနယ္ဇင္းသမား တေယာက္အေနနဲ႔ ထင္ျမင္သလဲ။
လိင္တူခ်စ္သူ အခြင့္အေရးကိစၥဟာ ေရ႐ွည္လုပ္ရမယ့္ ကိစၥျဖစ္တယ္။ အစိုးရရဲ႕ ဥပေဒေတြ ေျပာင္း႐ံုတင္မကပဲ လူေတြရဲ႕ အေတြးအေခၚနဲ႔ ယံုၾကည္ခ်က္ေတြကိုပါ ေျပာင္းရမွာဆိုေတာ့ အမ်ားႀကီး အခ်ိန္ယူဖို႕လိုပါတယ္။ 

လက္႐ွိ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ က႑အားလံုးအတြက္ အေျပာင္းအလဲကာလ ျဖစ္ေနတယ္။ တိုင္းရင္းသား အေရးေတြ၊ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡေတြ၊ လာဘ္စားတာေတြ၊ ခ်မ္းသာသူေတြက ဆင္းရဲသူကို အႏိုင္အထက္ ျပဳတာေတြ၊ ရာသီဥတုမမွန္လို႔ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ က်ေရာက္တာေတြ ႏိုင္ငံအႏွံ႔ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒီလို အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ လိင္တူခ်စ္သူေတြကို အခြင့္အေရး တန္းတူေပးဖို႔ သြားၿပီး ဖိအားေပးရင္ ၀ိုင္းဆဲခံရမွာ ေသခ်ာတယ္။ အားလံုးရဲ႕ ေဒါသက ကိုယ့္အေပၚ စုၿပံဳက်သြားတာမ်ိဳးေတာင္ ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။ 

ဒီလိုေျပာလို႔ ဘာမွ မလုပ္ပဲေနရမယ္လို႔  မဆိုလိုပါဘူး။ လိင္တူခ်စ္သူ မုန္းတီးေရသမားေတြဘက္က ရပ္တန္႔ေနမွာ မဟုတ္ဘူးေလ။ အခါအားေလွ်ာ္စြာ သူတို႔ဖက္က ေျပာလာတဲ့ အယူအဆေတြ မမွန္ေၾကာင္း အားလံုးက တု႔ံျပန္ေျပာဆိုၾကဖို႔ လိုတယ္။ အေကာင္းဆံုးကေတာ့ လိင္တူခ်စ္သူအားလံုးဟာ ကိုယ့္ရဲ႕ သက္ဆိုင္ရာ နယ္ပယ္မွာ တစ္ဖက္ကမ္းခတ္ ကၽြမ္းက်င္ၿပီး၊ အမ်ားက ယံုၾကည္အားထားရတဲ့သူေတြ ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖို႔ လိုပါတယ္။ တစ္ဖက္မွာ ကိုယ့္ရဲ႕ ကာမဆႏၵနဲ႔ လိုအင္ေတြကို အစြန္းမေရာက္ေအာင္ ထိမ္းသိမ္းၿပီး၊ တစ္ဖက္မွာလည္း ပရဟိတနဲ႔ လူမႈေရးလုပ္ငန္းေတြမွာလည္း တက္တက္ၾကြၾကြ ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္သင့္တယ္။ လိင္တူခ်စ္သူေတြဟာ လူပိုေတြ မဟုတ္ဘူး၊ ႏိုင္ငံ့အက်ိဳး၊ အမ်ားအက်ိဳးကို ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ေပးႏိုင္တယ္ ဆိုတာကို သက္ေသျပႏိုင္ရင္ လူေတြရဲ႕ အျမင္ေတြ ေျပာင္းလာမွာပဲ။ 

လိင္တူခ်စ္သူေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အထင္အျမင္ လြဲမွားေနၾကတာ ဘာေၾကာင့္လို႕ ထင္ပါသလဲ။ လိင္တူခ်စ္သူေတြရဲ႕ နိမ့္က်ေနတဲ့ လူမႈအေျခအေနေတြ ျမင့္မားေအာင္ ႏုိင္ငံေတာ္အဆင့္၊ အဲဒါမွတဆင့္ ႏုိင္ငံတကာအဆင့္ထိ ဘာေတြ လုပ္ေဆာင္သင့္သလဲဆုိတာကို မီဒီယာသမားတေယာက္အေနနဲ႔ ဘယ္လုိမ်ိဳး အႀကံေပး ေျပာဆုိလိုပါသလဲ။
လိင္တူခ်စ္သူေတြနဲ႕ ပက္သက္လို႔ မွားယြင္းတဲ့ အေတြးအျမင္ေတြကို ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ အရင္းအျမစ္ သံုးခု ႐ွိပါတယ္။ ပထမတစ္ခုက ဘာသာေရးအဆံုးအမနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈအရ ယံုၾကည္ခ်က္ေတြပါ။ ဘာသာေရးအရ လင္တူဆက္ဆံတာ ပံုမွန္မဟုတ္ဘူးလို႕ ပညတ္ထားလို႔ ကိုးကြယ္သူ အားလံုးက ဒါကို မွားယြင္းတယ္ အျပစ္႐ွိတယ္လို႕ ယံုၾကည္ေစပါတယ္။ ဒါေတြကို ေျပာင္းလဲဖို႔ မ်ိဳးဆက္နဲ႔ ခ်ီၿပီး အခ်ိန္ယူဖို႔ လိုပါတယ္။ က်မ္းစာထဲမွာ ပါသမွ်ကို မ်က္စိမွိတ္ ယံုလို႔ မရဘူး။ အရာရာကို ဘာသာေရးေပတံနဲ႔ တိုင္းလို႔ မရဘူးဆိုတာ နားလည္ေအာင္ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ပညာေပးရပါမယ္။ 

ဒုတိယတစ္ခုက အစိုးရက ခ်မွတ္ထားတဲ့ ဥပေဒနဲ႔ မူ၀ါဒေပၚလစီေတြပါ။ လိင္တူခ်စ္သူေတြကို အလိုလိုေနရင္း ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူ ျဖစ္ေစတဲ့ ပုဒ္မ ၃၇၇ကို ဖ်က္သိမ္းသင့္ပါတယ္။ အျခား ခ်ိဳးႏွိမ္ရာေရာက္တဲ့ ဥပေဒေတြကိုလည္း ျပင္ဆင္သင့္ပါတယ္။ ၿပီးရင္ ေနာက္တစ္ဆင့္ လိင္တူခ်စ္သူေတြကို ရပ္ကြက္ထဲမွာ၊ လုပ္ငန္းခြင္မွာ၊ ေဆး႐ံုေဆးခန္းမွာ ႏွိမ္ခ်ဆက္ဆံတာမ်ိဳး၊ အလိုမတူပဲ ေစာ္ကားက်ဴးလြန္တာမ်ိဳး မလုပ္ႏိုင္ေအာင္ အကာအကြယ္ေပးတဲ့ ဥပေဒေတြ ျပဌာန္းေပးရပါမယ္။ ဒီလို ျဖစ္လာဖို႕ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြကေန အစိုးရကို ဖိအားေပး ေတာင္းဆိုႏိုင္ပါတယ္။ အခုဆို လႊတ္ေတာ္မွာ တင္ျပေတာင္းဆိုခြင့္ ႐ွိေနၿပီ။ ဒါေပမယ့္ လိင္တူခ်စ္သူအားလံုးကို ကိုယ္စားျပဳၿပီး ေတာင္းဆိုႏိုင္မယ့္ အမတ္ေတြ ႐ွိဖို႔ လိုတယ္။ အဲဒီလို ႐ွိလာဖို႔ လာမယ့္ ၂၀၁၅ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း လိင္တူခ်စ္သူတစ္ဦး ေရြးေကာက္ခံရၿပီး လႊတ္ေတာ္ထဲ ေရာက္သြားမယ္ဆိုရင္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ႐ွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တပ္မေတာ္သား ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းပါတဲ့ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ  အမတ္အမ်ားစုရဲ႕ ေထာက္ခံမဲရၿပီး၊ ဥပေဒေတြ ျပင္ဆင္ႏိုင္ဖို႕ အတြက္ကေတာ့ အခ်ိန္ေတြ အမ်ားႀကီး ၾကာဦးမွာပါ။

လိင္တူခ်စ္သူေတြနဲ႔ ပက္သက္ရင္ လူေတြရဲ႕ အေတြးအေခၚကို ဖန္တီး၊ ေျပာင္းလဲေပးေနတဲ့ အရင္းအျမစ္ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ မီဒီယာေတြရဲ႕ သတင္းေဖာ္ျပခ်က္ေတြပါ။ အခုေနာက္ပိုင္း မီဒီယာေတြရဲ႕ ထိေရာက္မႈက ပိုၿပီးက်ယ္ျပန္႔လာတယ္။ အဲဒီအတြက္ မီဒီယာသမားေတြကို ကိုယ္ေရးေစခ်င္သလို ေရးခိုင္းလို႔ မရေပမယ့္၊ သူတို႔ရဲ႕ ယူဆခ်က္ကိုေတာ့ လႊမ္းမိုးမႈ႐ွိေအာင္ လုပ္လို႔ ရႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ HREIB က လုပ္တဲ့ သင္တန္းေတြ လုပ္တဲ့အခါ မီဒီယာသမားေတြကို ဖိတ္ေခၚၿပီး တက္ခိုင္းဖို႔ အႀကံျပဳခ်င္ပါတယ္။ မွားယြင္းတဲ့ ေဖာ္ျပခ်က္ေတြ႐ွိရင္ ဂ်ာနယ္တိုက္ကို ဆက္သြယ္ၿပီး၊ မွားယြင္းေၾကာင္း ၀ိုင္းေျပာပါ။ သူတို႔ရဲ႕ ေဖာ္ျပခ်က္ကို လက္မခံတဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီး ႐ွိတယ္ဆိုတာ သိေအာင္ လုပ္သင့္ပါတယ္။ 

တဆက္တည္းဗ်ာ။ ျမန္မာျပည္မွာ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီေခတ္ကတည္းကေန လိင္တူခ်စ္သူေတြအတြက္ သီးသန္႔ျပဌာန္းခဲ့တယ္လုိ႔ ယူဆႏုိင္တဲ့ ၃၇၇ လုိ ပုဒ္မမ်ိဳးေတြ အခုထိ အသက္ဝင္လ်က္႐ွိတုန္း ႐ွိေသးတယ္။ ဒါေပေမယ့္ ၿဗိတိသွ်ေတြေတာင္မွ အဲဒီဥပေဒကို အခု မက်င့္သံုးေတာ့ဘူး။ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာေျပာခ်င္လဲ။
ကၽြန္ေတာ္ သိထားသေလာက္ကေတာ့ အရင္ အစိုးရေကာ အခုအစိုးရပါ လိင္တူခ်စ္သူေတြကို ႐ြံ႐ွာမုန္းတီးၿပီး အေရးယူခ်င္လို႔ ပုဒ္မ ၃၇၇ကို မဖ်က္သိမ္းပဲ ထားတာမ်ိဳး မဟုတ္ပဲ သူတို႔ အျမင္မၾကည္တဲ့သူမ်ိဳးကို ေထာင္ထဲ ထည့္လို႔ရေအာင္ မျပတ္မသား လုပ္ထားတဲ့ သေဘာပါပဲ။ အလားတူ အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ေရး ဥပေဒဆိုတာလည္း ဒီလိုပဲ။ ကြန္ျပဴတာကိုင္၊ အင္တာနက္ သံုးေနတဲ့ လူအားလံုးကို သူတို႔မေက်နပ္ရင္၊ သူတို႕ကို ဆန္႔က်င္ရင္ အျပစ္ေပးလို႔ ရေအာင္ မေရမရာ လုပ္ထားတဲ့ အခ်က္ေတြ ပါတယ္။ ေျပာင္းလဲမယ္ဆိုရင္ ေခတ္နဲ႔ ေလွ်ာ္ညီေအာင္ ေျပာင္းရမယ့္ ဥပေဒေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီးပဲ။ ၃၇၇တစ္ခုတည္း အရင္ေျပာင္းေပးဖို႕ ေတာင္းဆိုရင္ေတာ့ မလြယ္ေလာက္ဘူး။ ေကာင္းတာကေတာ့ အစိုးရဟာ လိင္တူခ်စ္သူေတြကို ပေပ်ာက္ေအာင္လုပ္ခ်င္လို႕ ရည္႐ြယ္ခ်က္႐ွိ႐ွိ လုပ္ထားတာ မဟုတ္မွန္းသိေတာ့ ျပဳျပင္ဖို႔ သိပ္မခဲယဥ္းဘူးေပါ့။ 

ၿပီးခဲ့တဲ့ ကာလ ေမလ (၁၇)ရက္ေန႔က လိင္တူခ်စ္သူေတြအေပၚ မုန္းတီးမႈပေပ်ာက္ေရး ႏုိင္ငံတကာ အထိမ္းအမွတ္ အခမ္းအနားေန႔ကို ျမန္မာျပည္တြင္း ေဒသတခ်ိဳ႕မွာ က်င္းပခဲ့တယ္။ အဲဒီလုိ က်င္းပတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စာနယ္ဇင္းသမား တေယာက္အေနနဲ႔ ဘယ္လုိ ျမင္လဲ။
ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ အံ့အားသင့္ၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ မိတ္ေဆြ ႏိုင္ငံျခားသား အခ်ိဳ႕ေတာင္ ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီလို အခမ္းအနားမ်ိဳး ႐ွိေနၿပီလားေပါ့။ ျမန္မာ့လိင္တူခ်စ္သူ ေလာကအတြက္ သမုိင္း၀င္ မွတ္တိုင္တစ္ခုပါပဲ။ တန္းတူအခြင့္အေရးရဖို႔အတြက္ လူေတြကို ပညာေပးဖို႕ အေကာင္းဆံုး entry point လည္း ျဖစ္တယ္။ ႏွစ္တိုင္း မပ်က္မကြက္ လုပ္ျဖစ္ဖို႕ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ 

အဲဒီ IDAHO နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စာနယ္ဇင္းနယ္ပယ္မွာ ဘယ္လုိမ်ိဳး ႐ုိက္ခတ္မႈေတြ ႐ွိခဲ့သလဲ။
စာနယ္ဇင္း အေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ ပံုမွန္သတင္းတစ္ပုဒ္အေနနဲ႔ပဲ ေဖာ္ျပၾကတယ္။ အရမ္းႀကီး တင္ေပးတာမ်ိဳး လုပ္ေပးတာမ်ိဳးေတာ့မရွိဘူး။ အခ်ိဳ႕ကေတာ့ နည္းနည္း အဆိုးျမင္တဲ့ ပံုစံမ်ိဳးေရးၾကတယ္။ မင္းတို႕ ဘယ္ေလာက္လုပ္လုပ္ ရမွာမဟုတ္ဘူးဆိုတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးေပါ့။ ဒါကလည္း စာနယ္ဇင္းရဲ႕ သေဘာက လူမ်ားစုရဲ႕ အႀကိဳက္ကို လိုက္ေပးရတယ္ေလ။ ဒီကိစၥကို အရမ္းေထာက္ခံ အားေပးတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ ေရးလိုက္လို႔ သူတို႔ရဲ႕ အမာခံ စာဖတ္ပရိသတ္က အျမင္ကပ္သြားရင္ ဂ်ာနယ္ေစာင္ေရ ေလွ်ာ့မယ္။ ဂ်ာနယ္ရဲ႕ ၀င္ေငြလည္း ေလွ်ာ့မယ္ေလ။ မီဒီယာေလာကသားေတြထဲမွာလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔လို လိင္တူခ်စ္သူေတြ အမ်ားႀကီး ႐ွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္သူျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ့္ရဲ႕ ပုဂၢလိက အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ ေ႐ွ႕တန္းတင္ၾကတာပါပဲ။ အဲဒီအတြက္ အက်ိဳးအျမတ္ကို အဓိကမထားတဲ့  ကာလာရိန္းဘိုးလို မီဒီယာမ်ိဳးကို ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေရာက္ေစခ်င္ပါတယ္။ 

ေနာက္ၿပီး အဲဒီပြဲနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်ေနာ္တုိ႔ ျပင္ပ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းထဲမွာေကာ ဘယ္လုိမ်ိဳး ႐ုိတ္ခတ္မႈေတြ ႐ွိခဲ့သလဲ။
IDAHO ေန႕ အခမ္းအနား က်င္းပခြင့္ရၿပီး၊ မီဒီယာေတြမွာ ပါလာတာ လူေတြရဲ႕ အျမင္ကို  ေတာ္ေတာ္ ေျပာင္းေစပါတယ္။ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြမွာ အစိုးရကို ဘယ္ေလာက္မုန္းမုန္း အစိုးရရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို အတည္ယူခ်င္တဲ့ ဆႏၵေတာ့ ႐ွိၾကတယ္။ အခု အစိုးရကေတာင္ ဒါမ်ိဳးေတြ ခြင့္ျပဳလိုက္ၿပီဆုိေတာ့ လိင္တူခ်စ္သူေတြကို လက္ခံသင့္တယ္ ဆိုတဲ့ဘက္က အားသာသြားတဲ့ သေဘာပါပဲ။ 

ဒီရိမ္းဘုိးမဂၢဇင္းကိုေကာ ဘာေတြကိုမ်ား ျဖည့္စြက္အႀကံေပး ေျပာဆုိလုိပါသလဲ။
ျမန္မာျပည္တြင္းမွာ ဒီထက္မက ပ်ံ႕ႏွံ႕ေအာင္ ျဖန္႕ဖို႕ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး လိင္တူခ်စ္သူေတြထဲမွာ စာအေရးေကာင္းတဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ အဲလိုလူေတြကို စင္တင္ၿပီး ေဖာ္ျပေပးဖို႕ အႀကံျပဳခ်င္ပါတယ္။ 

ရိမ္းဘုိးမဂၢဇင္း စာဖတ္ပရိသတ္နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက လိင္တူခ်စ္သူေတြကိုေကာ ဘာေတြကို ဘယ္လုိမ်ိဳး အႀကံေပး ေျပာဆုိလုိပါသလဲ။
လူတိုင္းကို ကိုယ္ခ်င္းစာစိတ္နဲ႔ ၾကည့္ဖို႔ ေျပာခ်င္တယ္။ လူေတြအေနနဲ႔ လိင္တူခ်စ္သူေတြအေၾကာင္း မီဒီယာမွာ ေတြ႔ရရင္ စိတ္အေႏွာက္အယွက္ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ခင္ဗ်ားတို႔ စိတ္အေႏွာက္အယွက္ ျဖစ္ရတာ မိနစ္ပိုင္း၊ အလြန္ဆံုး နာရီပိုင္းပါပဲ။ လိင္တူခ်စ္သူေတြ ခံစားေနရတာက တစ္ဘ၀လံုး ျဖစ္တယ္ဆိုတာ သိေစခ်င္ပါတယ္။

Credit: ColorsRainbow Magazine